FEN BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

AÇIKLAMALAR
Fen Bilgisi dersi öğretim programı konuları dört yılda işlenecek şekilde düzenlenmiştir.
Fen Bilgisi dersi, öğrencilerin yaşadıkları çevreyi daha iyi tanımalarına, anlamalarına, bu çevre ile uyumlu bir biçimde yaşayabilmeleri için gerekli bilgi, beceri ve alışkanlıkları kazanmalarına yardımcı olur. Öğrencilere bu derste, bilim ve tekniğin yaşantımızdaki önemi ile bazı temel ilkeleri, doğa kuvvetlerinden ve kendi güçlerinden en iyi biçimde yararlanma yolları, sağlıklı yaşamanın gerektirdiği bilgi, beceri ve alışkanlıklar kazandırılmalıdır.
Bu öğrencilerin özellikle problem çözme becerilerinin yaratıcı düşüncelerinin desteklenmesi, konuların işlenişinde bilgilerin ezberletilmesinden çok neden sonuç ilişkisi kurmaya yönelik çalışmalar yapılarak kendisini, çevresini ve doğa olaylarını çözebilmesine yardımcı olunması gereklidir. Bunun için onlara duyularını kullanarak araştırabilecekleri, meraklarını giderebilecekleri, neden sonuç ilişkisini görebilecekleri çeşitli düşünceler ileri sürerek tahminlerde bulunabilecekleri olanaklar verilmeli ve uygun eğitsel ortamlar hazırlanmalıdır.
Bazı bilimsel kavramları öğrencilerin anlayacağı dilde açıklamak güç olabilir. Buna rağmen, öğrencilerin bu kavramları günlük yaşamında sürekli duyacağı ve zamanla bunları anlayabileceği varsayılarak bu kavramlar yalın bir biçimde verilmeli, sürekli tekrarla daha uzun bir süreç içinde bunları öğrenmeleri sağlanmalıdır.
Fen Bilgisi dersinde bu öğrenciler için uygun etkinlikler düzenlenmelidir. Bu etkinlikler; öğrencilerde gözlem yapma, iletişim kurma, soru sorma, düşünce ileri sürme, sonucu tahmin etme, sonuç çıkarma, denemeler yapma, neden-sonuç ilişkisini kavrayabilme, problem çözme gibi olumlu tutumlar ve anlayışlar geliştirici yönde olmalıdır.
Öğretmen, konuların işlenmesinde yalnız soru yanıt, anlatım yöntemleriyle yetinmeyip konuların özelliğine göre gezi, gözlem, deney ve inceleme gibi yöntem ve tekniklere de başvurmalıdır. Doğaya ait olaylar üzerinde yapılacak gözlem ve deneylerle ana fikirlere varılmalıdır. Öğretmen, deneylerin uygulamasını önceden yapmalı, bilgilerin ve kavramların doğruluğunu denetlemeli, uygulamadan önce ilgili araç gereç ve malzemeyi eksiksiz olarak hazırlamalıdır. Ayrıca, hazırladığı deney ve bilgileri öğrencilere aktarırken ayrıntılı bir plân yapmalıdır. Güvenli ve ilgi çekici bir araştırma ve deney ortamı hazırlanarak, bazı şeyleri öğrencilerin kendi başlarına tekrar tekrar yapmaları desteklenmelidir. Öğrencilerin deneylerde kullanacakları araç gereçlerin basit ve ucuz olmasına ve bu araç gereçlerin kullanımına özen gösterilmesi üzerinde önemle durulmalıdır.
Öğretmen yeri geldikçe diğer ders konuları ile de bağlantı kurmalıdır. Levhalar, resimler, kart postallar vb.leri incelenip konular bunlarla somutlaştırılmalı, resimler ünite köşelerinde veya okulun çeşitli yerlerinde sergilenmelidir. Çalışmalarda öğretmen, alanında yetkili ve bilgili kişilere başvurarak onların kendisine yardım etmesini sağlamalı, gerektiğinde bu kişilerle ortak etkinlikler gerçekleştirebilmelidir.
Okulda ve çevrede yaptırılacak bütün işlerde, öğrencilerin gelişigüzel iş yapmaları önlenmeli, onlara iyi ve temiz iş yapma, başlanan işi bitirme ve düzenli olma alışkanlığı kazandırılmalıdır.
Atatürkçülük konularıyla ilgili; 04.08.1999 tarih ve 263 sayılı Talim Terbiye Kurulu kararıyla kabul edilen ve Eylül 1999 tarih 2504 sayılı Tebliğler Dergisi’nde yayınlanan ilköğretim kurumlarının öğretim programları ile ders kitaplarında yer alması gereken konular, bütünüyle Fen Bilgisi dersi öğretim programında da işlenecektir.
GENEL AMAÇLAR
1. Fen Bilgisi ile ilgili terimlerin anlamını bilir.
2. Dünya’mızın yapısını ve uzayı tanır.
3. Vücudun genel yapısını tanır.
4. Maddenin yapısını tanır.
5. Canlıların çeşitliliği ve birbirleriyle olan ilişkilerini kavrar.
6. Çevremizdeki canlı ve cansız varlıkları ayırt eder.
7. Canlıları ve doğal kaynakları korur.
8. Araç gereç kullanma becerisi kazanır.
9. Çevreyi tanıyarak değişen şartlara uyum sağlama becerisi kazanır.
10. Edinilen bilgi ve becerileri günlük yaşamında kullanır.
ÖZEL AMAÇLAR
1. Atatürk’ün akılcılığa ve bilime verdiği önemi kavrar.
2. Vücutta bulunan sistemleri tanır.
3. Hareketi bilir.
4. Hareket sistemini oluşturan bölümleri tanır.
5. İskeletin oluşumunu bilir.
6. Hareket sistemini oluşturan bölümleri ayırt eder.
7. Hareket sistemini oluşturan bölümlerin görevlerini açıklar.
8. Hareket sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
9. Sindirimi bilir.
10. Sindirim sistemini oluşturan organları tanır.
11. Sindirim sistemini oluşturan organları ayırt eder.
12. Sindirim sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
13. Ağız ve diş sağlığını koruma yollarını bilir.
14. Sindirim sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
15. Dolaşımı bilir.
16. Dolaşım sistemini oluşturan organları tanır.
17. Dolaşım sistemini oluşturan organları ayırt eder.
18. Dolaşım sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
19. Kanın özelliklerini bilir.
20. Kan gruplarını tanır.
21. Dolaşım sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
22. Solunumu bilir.
23. Solunum sistemini oluşturan organları tanır.
24. Solunum sistemini oluşturan organları ayırt eder.
25. Solunum sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
26. Solunum sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
27. Boşaltımı bilir.
28. Boşaltım sistemini oluşturan organları tanır.
29. Boşaltım sistemini oluşturan organları ayırt eder.
30. Boşaltım sistemini oluşturan organlarının görevlerini açıklar.
31. Boşaltım sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
32. Üremeyi bilir.
33. Üreme sistemini oluşturan organları bilir.
34. Üreme sistemini oluşturan organları ayırt eder.
35. Üreme sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
36. Ergenlik döneminin özelliklerini bilir.
37. Ergenlik döneminde meydana gelen bedensel değişiklikleri bilir.
38. Sinir sistemini bilir.
39. Sinir sistemini oluşturan organları tanır.
40. Sinir sistemini oluşturan organları ayırt eder.
41. Sinir sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
42. Sinir sistemini oluşturan organların sağlığını koruma yollarını bilir.
43. Duyu organlarını tanır.
44. Duyu organlarını ayırt eder.
45. Göz sağlığını koruma yollarını bilir.
46. Kulak sağlığını koruma yollarını bilir.
47. Deri sağlığını koruma yollarını bilir.
48. Burun sağlığını koruma yollarını bilir.
49. Kişisel sağlık cihazlarını tanır.
50. Kişisel sağlık cihazlarını ayırt eder.
51. Kişisel sağlık cihazlarını kullanmada dikkatli olur.
52. Canlıları tanır.
53. Gözle görülemeyen küçük canlıları bilir.
54. Bitkilerin büyüme koşullarını bilir.
55. Bitkileri temel yapılarına göre sınıflandırır.
56. Bitkileri temel yapılarına göre kavrar.
57. Çiçekli bitkinin kısımlarını tanır.
58. Çiçekli bitkinin kısımlarını ayırt eder.
59. Çiçekli bitkilerin üremesini bilir.
60. Bitkileri yaşadıkları ortama göre sınıflandırır.
61. Bitkileri yaşadıkları ortama göre kavrar.
62. Karada yaşayan bitkileri sınıflandırır.
63. Bitkileri gövde yapısına göre kavrar.
64. Bitkilerden yararlanma yollarını bilir.
65. Bitkileri yararları bakımından kavrar.
66. Bitki ürünlerini saklama yollarını bilir.
67. Hayvanların yaşadıkları ortamları bilir.
68. Hayvanları yaşadıkları ortamlara göre kavrar.
69. Hayvanların beslenme yollarını bilir.
70. Hayvanları beslenme yollarına göre kavrar.
71. Hayvanların üreme şekillerini bilir.
72. Hayvanları üreme şekillerine göre kavrar.
73. Hayvanların hareket etme şekillerini bilir.
74. Hayvanları hareket etme şekillerine göre kavrar.
75. Hayvanlardan yararlanma yollarını bilir.
76. Hayvanları yararları bakımından kavrar.
77. Havanın canlılar için önemini bilir.
78. Havanın varlığını kavrar.
79. Havadaki ısı değişikliği sonucu oluşan doğa olaylarını bilir
80. Hava durumu ile ilgili olguları bilir.
81. Hava durumunun yaşantımızdaki önemini bilir.
82. Havayı kirleten etkenleri bilir.
83. Hava kirliliğini önleme yollarını bilir.
84. Suyun doğada bulunuş şekillerini bilir.
85. Suyun doğada bulunduğu ortamları bilir.
86. Suyu kirleten etkenleri bilir.
87. Su kaynaklarından yararlanma yollarını bilir.
88. Su kaynaklarını koruma yollarını bilir.
89. Suyun canlılar için önemini kavrar.
90. Toprağın oluşumunu bilir.
91. Toprağı oluşturan ögeleri bilir.
92. Toprağı koruma yollarını bilir.
93. Toprağın canlılar için önemini kavrar.
94. Toprağı kirleten etkenleri bilir.
95. Dünya’mızın oluşumunu bilir.
96. Yerküre modelinde Dünya’yı tanır.
97. Dünya’yı bilir.
98. Dünya’nın katmanlarını bilir.
99. Atmosferin canlılar için önemini bilir.
100. Su küreyi bilir.
101. Dünya’nın hareketlerini bilir.
102. Yeryüzü şekillerini tanır.
103. Yeryüzü şekillerini ayırt eder.
104. Yerin şeklini değiştiren etmenleri bilir.
105. Depremin zararlarından korunma yollarını açıklar.
106. Depremin zararlarından korunur.
107. Uzayı bilir.
108. Uzay araştırmalarında yararlanılan araçları tanır.
109. Uzay araştırmalarında yararlanılan araçları ayırt eder.
110. Uzayla ilgili çalışmaları kavrar.
111. Yıldızları bilir.
112. Güneş’i bilir.
113. Güneş tutulmasını bilir.
114. Ay’ı bilir.
115. Ay tutulmasını bilir.
116. Ay’ın evrelerini tanır.
117. Ay’ın evrelerini ayırt eder.
118. Maddeyi bilir.
119. Maddenin özelliklerini bilir.
120. Maddenin görülebilir özelliklerini bilir.
121. Maddenin hissedilebilir özelliklerini bilir.
122. Maddenin görülebilir ve hissedilebilir özelliklerini kavrar.
123. Maddenin görülebilir ve hissedilebilir özelliklerini ayırt eder.
124. Maddenin ölçülebilir özelliklerini bilir.
125. Maddenin ölçülebilir özelliklerini kavrar.
126. Karışımı bilir.
127. Karışımı kavrar.
128. Maddenin hâllerini bilir.
129. Maddenin hâllerini kavrar.
130. Maddeleri hâllerine göre ayırt eder.
131. Maddenin hâl değiştirme yollarını bilir.
132. Enerjiyi bilir.
133. Başlıca enerji çeşitlerini tanır.
134. Enerji kaynaklarını tanır.
135. Enerji kaynaklarını ayırt eder.
136. Su enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
137. Rüzgâr enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
138. Çevresindeki başlıca alet ve makineleri tanır.
139. Çevresindeki başlıca alet ve makinelerin kullanım alanlarını bilir.
140. Çevresindeki başlıca alet ve makineleri kullanım alanlarına göre kavrar.
141. Alet ve makineleri kullanma yollarını bilir.
142. Alet ve makinelerin bakımını yapmayı bilir.
143. Isı kaynaklarını tanır.
144. Güneş enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
145. Isının yayılmasını bilir.
146. Isının yayılmasını kavrar.
147. Yakıtları tanır.
148. Yakıt türlerini bilir.
149. Yakıtları türlerine göre kavrar.
150. Yakıtların kullanıldıkları yerleri açıklar.
151. Yakıtların kullanımı ile ilgili kuralları bilir.
152. Kullanılan yakıtların çevreye olumsuz etkilerini kavrar.
153. Isınmada kullanılan araçları tanır.
154. Hâl değişimlerinde ısı alışverişini bilir.
155. Genleşmeyi bilir.
156. Genleşmeyi kavrar.
157. Termometreyi bilir.
158. Termometreyle sıcaklık ölçer.
159. Sesin oluşumunu bilir.
160. Sesin yayılmasını bilir.
161. Sesin oluşumu ve yayılmasını kavrar.
162. Işık kaynaklarını bilir.
163. Işığın yayılmasını bilir.
164. Işığın yansımasını bilir.
165. Işığın kırılmasını bilir.
166. Işığın yansımasını ve kırılmasını kavrar.
167. Elektriklenmenin oluşumunu bilir.
168. Elektriklenmenin oluşumunu kavrar.
169. Maddelerin elektriksel özelliklerini bilir.
170. Elektriksel özelliklerine göre maddeleri kavrar.
171. Havadaki elektriklenme sonucu oluşan olayları tanımlar.
172. Yıldırımın tehlikelerini bilir.
173. Yıldırımdan korunma yollarını bilir.
174. Elektrik üreten araçları tanır.
175. Elektriğin üretimden evlere ulaşımına kadar olan aşamaları bilir.
176. Elektrik enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
177. Elektrik enerjisinin kullanıldığı araçları kavrar.
178. Elektriği tasarruflu kullanma yollarını bilir.
179. Elektriğin kullanımında uyulması gereken kuralları bilir.
180. Kuvveti bilir.
181. Kuvveti kavrar.
182. Hareketi bilir.
183. Hareket türlerini bilir.
184. Hareket türlerini kavrar.
185. Basıncı bilir.
186. Basıncı kavrar.
AMAÇ VE DAVRANIŞLAR
(5., 6., 7. ve 8. yıllar)
ÜNİTE I. VÜCUDUMDA NELER VAR?
Amaç 1: Atatürk’ün akılcılığa ve bilime verdiği önemi kavrar.
Davranışlar:
1. Atatürk’ün akılcılığa ve bilime önem verdiğini söyler.
2. Bilimin her konuda insan yaşamına yön vermesi gerektiğini söyler.
3. Bilimsel çalışmalar sayesinde cehaletin nasıl ortadan kalkabileceğini açıklar.
4. Atatürk’ün yaptığı her işte akılcılığı ve bilimi esas aldığını söyler.
Amaç 2: Vücutta bulunan sistemleri tanır.
Davranışlar:
1. Vücutta hareket sisteminin bulunduğunu söyler.
2. Vücutta sindirim sisteminin bulunduğunu söyler.
3. Vücutta dolaşım sisteminin bulunduğunu söyler.
4. Vücutta solunum sisteminin bulunduğunu söyler.
5. Vücutta boşaltım sisteminin bulunduğunu söyler.
6. Vücutta sinir sisteminin bulunduğunu söyler.
7. Vücutta üreme sisteminin bulunduğunu söyler.
Amaç 3: Hareketi bilir.
Davranışlar:
1. Vücudun ya da bölümlerinden birinin yer değiştirmesi olayına hareket denildiğini
söyler.
2. Hareketin, iskelet ve kaslarla yapıldığını söyler.
Amaç 4: Hareket sistemini oluşturan bölümleri tanır.
Davranışlar:
1. İskeletin hareket sistemini oluşturduğunu söyler.
2. Kasların hareket sistemini oluşturduğunu söyler.
Amaç 5: İskeletin oluşumunu bilir.
Davranışlar:
1. İskeletin kemiklerden oluştuğunu söyler.
2. İskeletin eklemlerden oluştuğunu söyler.
Amaç 6: Hareket sistemini oluşturan bölümleri ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen hareket sistemi bölümünü kendi üzerinde gösterir.
2. İstenilen hareket sistemi bölümünü model üzerinde gösterir.
3. İstenilen hareket sistemi bölümünü şema üzerinde gösterir.
Amaç 7: Hareket sistemini oluşturan bölümlerin görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. İskeletin vücuttaki görevini söyler.
2. Kasların vücuttaki görevini söyler.
Amaç 8: Hareket sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
Davranışlar:
1. Otururken, yürürken dik durmanın gerektiğini söyler.
2. Kemik sağlığı için süt, süt ürünleri, balık, karaciğer yumurta vb. besinlerin
alınması gerektiğini söyler.
3. Düzenli spor yapmak gerektiğini söyler.
4. Güneş ışığının gerekli olduğunu söyler.
5. Ağır yük kaldırmanın hareket sistemine zarar vereceğini söyler.
6. Uzun süre yürüme ve ayakta durmanın hareket sistemine zarar vereceğini söyler.
7. Anî dönme, anî eğilip kalkmaların hareket sistemine zarar vereceğini söyler.
8. Yatarken sert yatakların ve küçük yastıkların tercih edilmesi gerektiğini söyler.
9. Hareket sisteminde oluşabilecek rahatsızlıklar için doktora gidilmesi gerektiğini
söyler.
Amaç 9: Sindirimi bilir.
Davranışlar:
1. Besinlerin vücuda yararlı hâle gelmesine sindirim denildiğini söyler.
2. Sindirimin, sindirim organları tarafından yapıldığını söyler.
Amaç 10: Sindirim sistemini oluşturan organları tanır.
Davranışlar:
1. Sindirim borusunun, sindirim sistemi organı olduğunu söyler.
2. Ağzın, sindirim sistemi organı olduğunu söyler.
3. Dişlerin sindirim sistemi organı olduğunu söyler.
4. Yemek borusunun, sindirim sistemi organı olduğunu söyler.
5. Midenin, sindirim sistemi organı olduğunu söyler.
6. İnce ve kalın bağırsakların sindirim sistemi organı olduğunu söyler.
Amaç 11: Sindirim sistemini oluşturan organları ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen sindirim sistemi organının yerini kendi üzerinde gösterir.
2. İstenilen sindirim sistemi organının yerini model üzerinde gösterir.
3. İstenilen sindirim sistemi organının yerini şema üzerinde gösterir.
Amaç 12: Sindirim sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. Sindirim borusunun görevini söyler.
2. Ağzın görevini söyler.
3. Dişlerin görevini söyler.
4. Yemek borusunun görevini söyler.
5. Midenin görevini söyler.
6. İnce bağırsağın görevini söyler.
7. Kalın bağırsağın görevini söyler.
Amaç 13: Ağız ve diş sağlığını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Tatlı ve şekerli yiyeceklerden sonra ağzın temizleneceğini söyler.
2. Fındık, ceviz vb. yiyeceklerin dişlerle kırılmayacağını söyler.
3. Çok soğuk, sıcak yiyeceklerin yenilmeyeceğini söyler.
4. Sigara, alkol vb. zararlı maddelerin kullanılmayacağını söyler.
5. Diş ipi, naylon iple dişlerin temizleneceğini söyler.
6. Altı ayda bir diş doktoruna gidileceğini söyler.
7. Yemeklerden sonra dişlerin fırçalanacağını söyler.
Amaç 14: Sindirim sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
Davranışlar:
1. Yiyeceklerin temiz ve taze olması gerektiğini söyler.
2. Yiyeceklerin iyi pişirilmesi gerektiğini söyler.
3. Yemeklerin düzenli öğün şeklinde yenilmesi gerektiğini söyler.
4. Yiyeceklerin hızlı yenilmesinin sindirim sistemine zarar vereceğini söyler.
5. Yiyeceklerin iyi çiğnenmesi gerektiğini söyler.
6. Baharatlı, yağlı, fazla kızarmış yiyeceklerin sindirim sistemine zarar vereceğini
söyler.
7. Yiyeceklerin çok sıcak ve çok soğuk yenilmesinin zararlı olduğunu söyler.
8. Asitli içeceklerin içilmesinin zararlı olduğunu söyler.
9. Öğünlerde su içilmesi gerektiğini söyler.
10. Sigara ve alkol kullanmanın sindirim sistemine zararlı olduğunu söyler.
11. Belirli saatlerde düzenli olarak tuvalete çıkılması gerektiğini söyler.
12. Sindirim organlarının rahatsızlığında doktora gidilmesi gerektiğini söyler.
Amaç 15: Dolaşımı bilir.
Davranışlar:
1. Kalbin kasılıp gevşemesiyle kanın damarlar içinde yer değiştirmesine dolaşım
denildiğini söyler.
2. Dolaşımın kalp ve damarlarla yapıldığını söyler.
Amaç 16: Dolaşım sistemini oluşturan organları tanır.
Davranışlar:
1. Kalbin dolaşım sistemi organı olduğunu söyler.
2. Damarların dolaşım sistemi organı olduğunu söyler.
Amaç 17: Dolaşım sistemini oluşturan organları ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen dolaşım sistemi organının yerini kendi üzerinde gösterir.
2. İstenilen dolaşım sistemi organının yerini model üzerinde gösterir.
3. İstenilen dolaşım sistemi organının yerini şema üzerinde gösterir.
Amaç 18: Dolaşım sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. Kalbin görevini söyler.
2. Damarların görevini söyler.
Amaç 19: Kanın özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Kanın akıcı bir sıvı olduğunu söyler.
2. Kanın renginin kırmızı olduğunu söyler.
Amaç 20: Kan gruplarını tanır.
Davranışlar:
1. Dört çeşit kan grubu olduğunu söyler.
2. Kan gruplarından birinin “A grubu” olduğunu söyler.
3. Kan gruplarından birinin “B grubu” olduğunu söyler.
4. Kan gruplarından birinin “AB grubu” olduğunu söyler.
5. Kan gruplarından birinin “O grubu” olduğunu söyler.
6. Her bir kan grubunun negatifi ve pozitifi olduğunu söyler.
Amaç 21: Dolaşım sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
Davranışlar:
1. Yeşil sebzelerin yenilmesinin dolaşım sistemine yararlı olacağını söyler.
2. Bol vitamin içeren meyvelerin yenilmesinin dolaşım sistemine yararlı olacağını
söyler.
3. Sıkı ve dar giysilerin dolaşım sistemine zarar vereceğini söyler.
4. Alkol, sigara gibi maddelerin dolaşım sistemini olumsuz etkilediğini söyler.
5. Aşırı baharatlı ve yağlı yiyeceklerin dolaşım sistemini olumsuz etkilediğini söyler.
6. Çalışılan yerlerin sık sık havalandırılması gerektiğini söyler.
7. Düzenli spor yapılması gerektiğini söyler.
Amaç 22: Solunumu bilir.
Davranışlar:
1. Vücut için gerekli olan temiz havanın alınıp vücutta oluşan kirli havanın dışarı
atılmasına solunum denildiğini söyler.
2. Solunumun, solunum organlarıyla yapıldığını söyler.
Amaç 23: Solunum sistemini oluşturan organları tanır.
Davranışlar:
1. Burnun, solunum sistemi organı olduğunu söyler.
2. Gırtlağın, solunum sistemi organı olduğunu söyler.
3. Akciğerlerin, solunum sistemi organı olduğunu söyler.
4. Soluk borusunun solunum sistemi organı olduğunu söyler.
Amaç 24: Solunum sistemini oluşturan organları ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen solunum sistemi organının yerini kendi üzerinde gösterir.
2. İstenilen solunum sistemi organının yerini model üzerinde gösterir.
3. İstenilen solunum sistemi organının yerini şema üzerinde gösterir.
Amaç 25: Solunum sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. Burnun görevini söyler.
2. Gırtlağın görevini söyler.
3. Akciğerlerin görevini söyler.
4. Soluk borusunun görevini söyler.
Amaç 26: Solunum sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
Davranışlar:
1. Solunum yapılan havanın temiz olması gerektiğini söyler.
2. Grip, nezle ve diğer solunum yolu hastalıklarına yakalanan kimselerden uzak
durulması gerektiğini söyler.
3. Bulaşıcı hastalığı olan kişilerin eşyalarının kullanılmasının sakıncalı olduğunu
söyler.
4. Sigara ve alkol kullanılmasının zararlı olduğunu söyler.
5. Temiz havada bol bol spor yapılması gerektiğini söyler.
6. Mevsime uygun giyinilmesi gerektiğini söyler.
7. Aşırı sıcak ve soğuk gıdalar yenilmesinin sakıncalı olduğunu söyler.
8. Bulunulan odanın sık sık havalandırılması gerektiğini söyler.
Amaç 27: Boşaltımı bilir.
Davranışlar:
1. Bağırsaklardaki posa ile vücuttaki idrar, ter vb. salgıların vücuttan dışarı
atılmasına boşaltım denildiğini söyler.
2. Boşaltımın, boşaltım organlarınca yapıldığını söyler.
Amaç 28: Boşaltım sistemini oluşturan organları tanır.
Davranışlar:
1. Böbreklerin, boşaltım sistemi organı olduğunu söyler.
2. İdrar torbasının, boşaltım sistemi organı olduğunu söyler.
3. İdrar borusunun, boşaltım sistemi organı olduğunu söyler.
4. Derinin, boşaltım sistemi organı olduğunu söyler.
Amaç 29: Boşaltım sistemini oluşturan organları ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen boşaltım sistemi organını model üzerinde gösterir.
2. İstenilen boşaltım sistemi organını şema üzerinde gösterir.
Amaç 30: Boşaltım sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. Böbreğin görevini söyler.
2. İdrar torbasının görevini söyler.
3. İdrar borusunun görevini söyler.
4. Derinin görevini söyler.
Amaç 31: Boşaltım sistemini oluşturan organların sağlığını korumayı bilir.
Davranışlar:
1. Sıcak havalarda bol sıvı alınmasının gerektiğini söyler.
2. İçme suyunun temizliğine dikkat edilmesi gerektiğini söyler.
3. Alkollü içkilerin, boşaltım sistemi organları üzerinde zararlı etkisi olduğunu söyler.
4. İdrarın fazla biriktirilmesinin vücut için zararlı olacağını söyler.
5. Fazla acılı, yağlı ve tuzlu yiyeceklerin boşaltım sistemi organları için zararlı
olduğunu söyler.
6. Sık sık banyo yapılması gerektiğini söyler.
7. Boşaltım sistemi organlarıyla ilgili hastalıklarda doktora gidilmesi gerektiğini
söyler.
Amaç 32: Üremeyi bilir.
Davranışlar:
1. Canlıların, kendine benzeyen yeni canlılar meydana getirmesine üreme denildiğini
söyler.
2. İnsan türünün devamının üremeyle sağladığını söyler.
3. Üremenin, üreme organları ile yapıldığını söyler.
4. Üremenin, dişi ve erkek üreme hücreleriyle meydana geldiğini söyler.
Amaç 33: Üreme sistemini oluşturan organları bilir.
Davranışlar:
1. Kadınlarda dişi üreme organının bulunduğunu söyler.
2. Erkeklerde erkek üreme organının bulunduğunu söyler.
Amaç 34: Üreme sistemini oluşturan organları ayırt eder.
Davranışlar:
1. Dişi üreme organını şema/model üzerinde gösterir.
2. Erkek üreme organını şema/model üzerinde gösterir.
Amaç 35: Üreme sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. Dişi üreme organının görevlerini söyler.
2. Erkek üreme organının görevlerini söyler.
Amaç 36: Ergenlik döneminin özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Ergenlik döneminin yaklaşık olarak 11-21 yaşları arasını kapsadığını söyler.
2. Ergenlik döneminin kızlarda erkeklere göre daha erken başladığını söyler.
3. Ergenlik dönemine ait yaş sınırının kişiden kişiye farklılık gösterdiğini söyler.
4. Ergenlik dönemine ait yaş sınırının toplumdan topluma farklılık gösterdiğini söyler.
Amaç 37: Ergenlik döneminde meydana gelen bedensel değişikleri bilir.
Davranışlar:
1. Boyun uzadığını söyler.
2. Vücut ağırlığının arttığını söyler.
3. Sesin kalınlaştığını söyler.
4. Yüzde sivilcelerin arttığını söyler.
5. Erkeklerde bıyık ve sakal çıktığını söyler.
6. Vücudun bazı bölgelerinde kıllanma olduğunu söyler.
7. Cinsel organlarda değişme olduğunu söyler.
8. Kızlarda âdet kanaması görüldüğünü söyler.
9. Erkeklerin, cinsel organlarından bir sıvının geldiğini söyler.
Amaç 38: Sinir sistemini bilir.
Davranışlar:
1. Sinir sisteminin, vücudumuzdaki organların düzenli çalışmasını sağladığını söyler.
2. Sinir sisteminin, vücudun diğer tüm sistemlerinin dengeli biçimde çalışmasını
sağladığını söyler.
3. Sinir sisteminin, vücudumuzun çevreye uyum göstermesini sağladığını söyler.
4. Sinir sisteminin, insanın istemli ve istemsiz tüm hareketlerini düzenlediğini söyler.
Amaç 39: Sinir sistemini oluşturan organları tanır.
Davranışlar:
1. Beynin, sinir sistemi organı olduğunu söyler.
2. Beyinciğin, sinir sistemi organı olduğunu söyler.
3. Omuriliğin, sinir sistemi organı olduğunu söyler.
4. Omurilik soğanının, sinir sistemi organı olduğunu söyler.
Amaç 40: Sinir sistemini oluşturan organları ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen sinir sistemi organını model üzerinde gösterir.
2. İstenilen sinir sistemi organını şema üzerinde gösterir.
Amaç 41: Sinir sistemini oluşturan organların görevlerini açıklar.
Davranışlar:
1. Beynin görevlerini söyler.
2. Beyinciğin görevlerini söyler.
3. Omuriliğin görevlerini söyler.
4. Omurilik soğanının görevlerini söyler.
Amaç 42: Sinir sistemini oluşturan organların sağlığını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Düzenli spor yapılması gerektiğini söyler.
2. Dengeli ve düzenli beslenmenin gerekli olduğunu söyler.
3. Darbe ve yaralanmalardan kaçınılması gerektiğini söyler.
4. Alkol, sigara ve uyuşturucu kullanılmaması gerektiğini söyler.
5. Bulaşıcı hastalıklara karşı dikkatli olunması gerektiğini söyler.
Amaç 43: Duyu organlarını tanır.
Davranışlar:
1. Gözün, görme organı olduğunu söyler.
2. Kulağın, işitme organı olduğunu söyler.
3. Burnun, koklama organı olduğunu söyler.
4. Dilin, tat alma organı olduğunu söyler.
5. Derinin, dokunma organı olduğunu söyler.
Amaç 44: Duyu organlarını ayırt eder.
Davranışlar:
1. İstenilen duyu organının yerini kendi vücudunda gösterir.
2. İstenilen duyu organını model üzerinde gösterir.
3. İstenilen duyu organını şema üzerinde gösterir.
Amaç 45: Göz sağlığını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. A ve B vitamini yönünden zengin yiyeceklerin yenilmesi gerektiğini söyler.
2. Okurken, yazarken ışığın sol taraftan gelmesine dikkat edilmesi gerektiğini söyler.
3. Gözlerin temiz tutularak toz ve kirden korunması gerektiğini söyler.
4. Gözlerin mikroplu, kirli sularla yıkanmasının sakıncalı olduğunu söyler.
5. Aydınlatmada ışığın yukarıdan gelmesi gerektiğini söyler.
6. Çalışırken gözlerin ara sıra dinlendirilmesi gerektiğini söyler.
7. Televizyonu uzun süre seyretmenin zararlı olduğunu söyler.
8.Görme ile ilgili rahatsızlıklarda doktora gidileceğini söyler.
9. Fazla ve az ışığın gözlere zarar vereceğini söyler.
10.Televizyonun çok yakından seyredilmemesi gerektiğini söyler.
11. Aşırı soğuk, rüzgâr ve güneşin gözler için zararlı olacağını söyler.
Amaç 46: Kulak sağlığını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Kulak yolunun temiz tutulması gerektiğini söyler.
2. Sivri uçlu cisimlerle kulağın karıştırılmasının zararlı olacağını söyler.
3. Kulağa vurulmasının zararlı olacağını söyler.
4. Aşırı gürültünün kulağa zarar vereceğini söyler.
5. Mikroplu sularla kulağın yıkanmasının sakıncalı olduğunu söyler.
6. Kulakla ilgili rahatsızlıklarda doktora gidileceğini söyler.
7. Her banyodan sonra kulakların iyice kurulanması gerektiğini söyler.
8. Şiddetli seslerde ağzın açık tutulması gerektiğini söyler.
Amaç 47: Deri sağlığını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Sık sık banyo yapılması gerektiğini söyler.
2. Kirli ve mikroplu sularla oynanmasının zararlı olacağını söyler.
3. Kaynar sulardan, yakıcı maddelerden uzak durulması gerektiğini söyler.
4. Yazın güneşte fazla durulmasının zararlı olacağını söyler.
5. Deri hastalıklarında doktora başvurulması gerektiğini söyler.
Amaç 48: Burun sağlığını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Burnun sık sık temizlenmesi gerektiğini söyler.
2. Burna yabancı maddelerin sokulmasının zararlı olacağını söyler.
3. Burun ile ilgili rahatsızlıklarda doktora gidileceğini söyler.
Amaç 49: Kişisel sağlık cihazlarını tanır.
Davranışlar:
1. Gözlüğün, sağlık cihazı olduğunu söyler.
2. Lensin, sağlık cihazı olduğunu söyler.
3. İşitme cihazının, sağlık cihazı olduğunu söyler.
4. Ortopedik ayakkabının, sağlık cihazı olduğunu söyler.
5. Protezlerin, sağlık cihazı olduğunu söyler.
6. Koltuk değneğinin, sağlık cihazı olduğunu söyler.
7. Tekerlekli sandalyenin, sağlık cihazı olduğunu söyler.
Amaç 50: Kişisel sağlık cihazlarını ayırt eder.
Davranışlar:
1. Kişisel sağlık cihazları içinden istenilen sağlık cihazını gösterir.
2. Kişisel sağlık cihazlarını gösteren resimler içinden, istenilen sağlık cihazını
gösterir.
Amaç 51: Kişisel sağlık cihazlarını kullanmada dikkatli olur.
Davranışlar:
1. Kişisel sağlık cihazlarını temiz kullanır.
2. Kişisel sağlık cihazlarının bakımını yapar.
3. Kişisel sağlık cihazlarını belirlenen süre içinde düzenli kullanır.
4. Kişisel sağlık cihazlarındaki bozukluklarda uzman kişilere başvurur.
ÜNİTE II. CANLILAR ÇEŞİTLİDİR
Amaç 52: Canlıları tanır.
Davranışlar:
1. Bitkilerin bir canlı olduğunu söyler.
2. Hayvanların bir canlı olduğunu söyler.
3. Virüs, bakteri, mantar vb.lerinin gözle görülemeyen küçük canlılar olduğunu
söyler.
Amaç 53: Gözle görülemeyen küçük canlıları bilir.
Davranışlar:
1. Bazı mantarların, yiyeceklerde çürümeye neden olduğunu söyler.
2. Bazı mantarların, saç dökülmesine, el ve ayaklarda yaralara neden olduğunu
söyler.
3. Bazı mantarlardan ilâç yapıldığını söyler.
4. Bazı bakterilerin nezle, tifo vb. hastalıklara neden olduğunu söyler.
5. Bazı bakterilerin yeryüzündeki bitki ve hayvan artıklarını temizlediğini söyler.
6. Bazı bakterilerin yoğurt yapımında kullanıldığını söyler.
7. Virüslerin hastalıklara neden olduğunu söyler.
Amaç 54: Bitkilerin büyüme koşullarını bilir.
Davranışlar:
1. Bitkilerin suya gereksinimleri olduğunu söyler.
2. Bitkilerin toprağa gereksinimleri olduğunu söyler.
3. Bitkilerin havaya gereksinimleri olduğunu söyler.
4. Bitkilerin güneş ışığına gereksinimleri olduğunu söyler.
Amaç 55: Bitkileri temel yapılarına göre sınıflandırır.
Davranışlar:
1. Bazı bitkilerin çiçekli bitkiler olduğunu söyler.
2. Bazı bitkilerin çiçeksiz bitkiler olduğunu söyler.
Amaç 56: Bitkileri temel yapılarına göre kavrar.
Davranışlar:
1. Çiçekli bitkilere örnek verir.
2. Çiçeksiz bitkilere örnek verir.
Amaç 57: Çiçekli bitkinin kısımlarını tanır.
Davranışlar:
1. Kökün, bitkinin bir kısmı olduğunu söyler.
2. Gövdenin, bitkinin bir kısmı olduğunu söyler.
3. Yaprakların, bitkinin bir kısmı olduğunu söyler.
4. Çiçeğin, bitkinin bir kısmı olduğunu söyler.
Amaç 58: Çiçekli bitkinin kısımlarını ayırt eder.
Davranışlar:
1. Verilen bir bitkide istenilen bitki kısmını gösterir.
2. Verilen bir bitki modelinde istenilen bitki kısmını gösterir.
3. Verilen bir bitki şemasında istenilen bitki kısmını gösterir.
Amaç 59: Çiçekli bitkilerin üremesini bilir.
Davranışlar:
1. Çiçekli bitkilerin tozlaşma yoluyla çoğaldığını söyler.
2. Bitkide kendi kendine tozlaşma olduğunu söyler.
3. Bitkide yabancı tozlaşma olduğunu söyler.
4. Bitkide tozlaşma sonucunda döllenmenin oluştuğunu söyler.
5. Bitkilerde döllenme sonucunda tohum oluştuğunu söyler.
6. Bitkide tohumların olgunlaşmasıyla meyvenin oluştuğunu söyler.
Amaç 60: Bitkileri yaşadıkları ortama göre sınıflandırır.
Davranışlar:
1. Bazı bitkilerin karada yaşadığını söyler.
2. Bazı bitkilerin suda yaşadığını söyler.
Amaç 61: Bitkileri yaşadıkları ortama göre kavrar.
Davranışlar:
1. Karada yaşayan bitkilere örnek verir.
2. Suda yaşayan bitkilere örnek verir.
Amaç 62: Karada yaşayan bitkileri sınıflandırır.
Davranışlar:
1. Bazı bitkilerin odunsu gövdeli olduğunu söyler.
2. Bazı bitkilerin otsu gövdeli olduğunu söyler.
Amaç 63: Bitkileri gövde yapısına göre kavrar.
Davranışlar:
1. Odunsu gövdeli bitkilere örnek verir.
2. Otsu gövdeli bitkilere örnek verir.
Amaç 64: Bitkilerden yararlanma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Bitkilerin yiyecek olarak kullanıldığını söyler.
2. Bitkilerin ilâç yapımında kullanıldığını söyler.
3. Bitkilerin süs olarak kullanıldığını söyler.
4. Bitkilerin boya malzemesi olarak kullanıldığını söyler.
5. Bitkilerin dokuma malzemesi olarak kullanıldığını söyler.
6. Bitkilerin inşaat malzemesi olarak kullanıldığını söyler.
7. Bitkilerin mobilya yapımında kullanıldığını söyler.
8. Bitkilerin kokulu madde yapımında kullanıldığını söyler.
9. Bitkilerin kâğıt yapımında kullanıldığını söyler.
10. Bitkilerin yakacak olarak kullanıldığını söyler.
Amaç 65: Bitkileri yararları bakımından kavrar.
Davranışlar:
1. Yiyecek olarak kullanılan bitkilere örnek verir.
2. İlâç yapımında kullanılan bitkilere örnek verir.
3. Süs olarak kullanılan bitkilere örnek verir.
4. Boyama malzemesi olarak kullanılan bitkilere örnek verir.
5. Dokuma malzemesi olarak kullanılan bitkilere örnek verir.
6. İnşaat malzemesi olarak kullanılan bitkilere örnek verir.
7. Mobilya yapımında kullanılan bitkilere örnek verir.
8. Kokulu madde yapımında kullanılan bitkilere örnek verir.
9. Kağıt yapımında kullanılan bitkilere örnek verir.
10. Yakacak olarak kullanılan bitkilere örnek verir.
Amaç 66: Bitki ürünlerini saklama yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Bitki ürünlerinin kurutularak saklandığını söyler.
2. Bitki ürünlerinin turşu olarak saklandığını söyler.
3. Bitki ürünlerinin konserve olarak saklandığını söyler.
4. Bitki ürünlerinin dondurularak saklandığını söyler.
5. Bitki ürünlerinin reçel olarak saklandığını söyler.
Amaç 67: Hayvanların yaşadıkları ortamları bilir.
Davranışlar:
1. Bazı hayvanların karada yaşadığını söyler.
2. Bazı hayvanların suda yaşadığını söyler.
3. Bazı hayvanların hem karada hem de suda yaşadığını söyler.
Amaç 68: Hayvanları yaşadıkları ortamlara göre kavrar.
Davranışlar:
1. Karada yaşayan hayvanlara örnek verir.
2. Suda yaşayan hayvanlara örnek verir.
3. Hem karada hem de suda yaşayan hayvanlara örnek verir.
Amaç 69: Hayvanların beslenme yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Bazı hayvanların etle beslendiğini söyler.
2. Bazı hayvanların otla beslendiğini söyler.
3. Bazı hayvanların hem etle hem de otla beslendiğini söyler.
Amaç 70: Hayvanları beslenme yollarına göre kavrar.
Davranışlar:
1. Etle beslenen hayvanlara örnek verir.
2. Otla beslenen hayvanlara örnek verir.
3. Hem etle hem de otla beslenen hayvanlara örnek verir.
Amaç 71: Hayvanların üreme şekillerini bilir.
Davranışlar:
1. Bazı hayvanların doğurarak ürediğini söyler.
2. Bazı hayvanların yumurtlayarak ürediğini söyler.
Amaç 72: Hayvanları üreme şekillerine göre kavrar.
Davranışlar:
1. Doğurarak üreyen hayvanlara örnek verir.
2. Yumurtlayarak üreyen hayvanlara örnek verir.
Amaç 73: Hayvanların hareket etme şekillerini bilir.
Davranışlar:
1. Bazı hayvanların yürüyerek hareket ettiğini söyler.
2. Bazı hayvanların uçarak hareket ettiğini söyler.
3. Bazı hayvanların sürünerek hareket ettiğini söyler.
4. Bazı hayvanların yüzerek hareket ettiğini söyler.
Amaç 74: Hayvanları hareket etme şekillerine göre kavrar.
Davranışlar:
1. Yürüyerek hareket eden hayvanlara örnek verir.
2. Uçarak hareket eden hayvanlara örnek verir.
3. Sürünerek hareket eden hayvanlara örnek verir.
4. Yüzerek hareket eden hayvanlara örnek verir.
Amaç 75: Hayvanlardan yararlanma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Hayvanların etinden yararlanıldığını söyler.
2. Hayvanların sütünden yararlanıldığını söyler.
3. Hayvanların yumurtasından yararlanıldığını söyler.
4. Hayvanların derisinden yararlanıldığını söyler.
5. Hayvanların tüyünden yararlanıldığını söyler.
6. Hayvanların yününden yararlanıldığını söyler.
7. Hayvanların gücünden yararlanıldığını söyler.
8. Hayvanlardan arkadaş olarak yararlanıldığını söyler.
9. Hayvanların balından/kozasından yararlanıldığını söyler.
Amaç 76: Hayvanları yararları bakımından kavrar.
Davranışlar:
1. Etinden yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
2. Sütünden yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
3. Yumurtasından yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
4. Derisinden yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
5. Tüyünden yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
6. Yününden yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
7. Gücünden yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
8. Arkadaş olarak yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
9. Balından/kozasından yararlandığımız hayvanlara örnek verir.
ÜNİTE III. İNSAN VE ÇEVRE
Amaç 77: Havanın canlılar için önemini bilir.
Davranışlar:
1. Havanın oksijen, karbondioksit, azot vb. gazların karışımından oluştuğunu söyler.
2. Oksijen almadan canlıların yaşayamayacağını söyler.
3. Karbondioksitin bitkiler için önemli olduğunu söyler.
4. Azotun, canlıların yaşaması için önemli olduğunu söyler.
Amaç 78: Havanın varlığını kavrar.
Davranışlar:
1. Havanın varlığına günlük yaşamdan örnek verir.
2. Havanın varlığını deneyle gösterir.
3. Havanın canlılar için önemini deneyle gösterir.
Amaç 79: Havadaki ısı değişikliği sonucu oluşan doğa olaylarını bilir.
Davranışlar:
1. Rüzgârların oluştuğunu söyler.
2. Yağmurunoluştuğunu söyler.
3. Karın oluştuğunu söyler.
4. Dolunun oluştuğunu söyler.
5. Kırağının oluştuğunu söyler.
6. Sisin oluştuğunu söyler.
7. Çiğin oluştuğunu söyler.
Amaç 80: Hava durumu ile ilgili olguları bilir.
Davranışlar:
1. Hava durumunun günlük yaşamımızı etkilediğini söyler.
2. Hava tahminlerinin hava gözlem istasyonlarında yapıldığını söyler.
3. Hava durumunun sembollerle gösterildiğini söyler.
Amaç 81: Hava durumunun yaşantımızdaki önemini bilir.
Davranışlar:
1. Günlük giysilerimizin hava durumuna göre, seçilmesi gerektiğini söyler.
2. Tarım etkinliklerinin hava durumuna göre düzenlenmesi gerektiğini söyler.
3. Ulaşım etkinliklerinin hava durumuna göre düzenlenmesi gerektiğini söyler.
4. Turizm etkinliklerinin hava durumuna göre düzenlenmesi gerektiğini söyler.
5. İnşaat etkinliklerinin hava durumuna göre düzenlenmesi gerektiğini söyler.
Amaç 82: Havayı kirleten etkenleri bilir.
Davranışlar:
1. Atmosferde duman artmasının havayı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
2. Atmosferde toz artmasının havayı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
3. Atmosferde gaz artmasının havayı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
4. Atmosferde koku artmasının havayı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
5. Atmosferde su buharı artmasının havayı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
Amaç 83: Hava kirliliğini önleme yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Fabrika bacalarına süzgeçler takılması gerektiğini söyler.
2. Katı yakıtlar yerine doğal gazın kullanılması gerektiğini söyler.
3. Araçların egzoz ölçümlerinin düzenli bir şekilde yapılması gerektiğini söyler.
Amaç 84: Suyun doğada bulunuş şekillerini bilir.
Davranışlar:
1. Suyun doğada çeşitli şekillerde bulunduğunu söyler.
2. Suyun doğada yağmur şeklinde bulunduğunu söyler.
3. Suyun doğada kar şeklinde bulunduğunu söyler.
4. Suyun doğada dolu şeklinde bulunduğunu söyler.
5. Suyun doğada çiğ şeklinde bulunduğunu söyler.
6. Suyun doğada kırağı şeklinde bulunduğunu söyler.
7. Suyun doğada buz şeklinde bulunduğunu söyler.
Amaç 85: Suyun doğada bulunduğu ortamları bilir.
Davranışlar:
1. Suyun doğada çeşitli şekllerde bulunduğunu söyler.
2. Suyun doğada kaynak ve yer altı suları şeklinde bulunduğunu söyler.
3. Suyun doğada akarsular vb. yeryüzü suları şeklinde bulunduğunu söyler.
4. Suyun doğada yağmur vb. yağış suları şeklinde bulunduğunu söyler.
5. Suyun doğada kaplıca ve maden suları şeklinde bulunduğunu söyler.
Amaç 86: Suyu kirleten etkenleri bilir.
Davranışlar:
1. Ev ve endüstri atıklarının suyu kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
2. Yerleşim alanlarının, su kaynaklarının yakınında kurulmasının suyu kirleten
etkenlerden olduğunu söyler.
3. Çöplüklerin, su kaynaklarının yakınında yer almasının suyu kirleten etkenlerden
olduğunu söyler.
Amaç 87: Su kaynaklarından yararlanma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Suyun hareket enerjisinden yararlanıldığını söyler.
2. Suyun kaldırma kuvvetinden yararlanıldığını söyler.
3. Su ürünlerinden yararlanıldığını söyler.
4. Tarımda sulamada yararlanıldığını söyler.
Amaç 88: Su kaynaklarını koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Fabrika ve yerleşim alanlarının, su kaynaklarına yakın yerlerde kurulmaması
gerektiğini söyler.
2. Su kaynaklarına ve çevresine çöplerin atılmaması gerektiğini söyler.
3. İnsan ve hayvan atıklarının, suya karışmasının önlenmesi gerektiğini söyler.
4. Sıvı atıkların, arıtılmadan sulara verilmemesi gerektiğini söyler.
5. Su kaynaklarının savurganca kullanılmaması gerektiğini söyler.
Amaç 89: Suyun canlılar için önemini kavrar.
Davranışlar:
1. Suyun canlılar için önemine örnek verir.
2. Suyun canlılar için önemini deneyle gösterir.
Amaç 90: Toprağın oluşumunu bilir.
Davranışlar:
1. Toprağın, kayaların parçalanıp ufalanmasından oluştuğunu söyler.
2. Kayaların parçalanıp ufalanmasında; akarsu, rüzgâr, bitki örtüsü, ısı değişimleri
ve insan etkeninin önemli olduğunu söyler.
3. Toprağın çok uzun zaman içinde oluştuğunu söyler.
Amaç 91: Toprağı oluşturan ögeleri bilir.
Davranışlar:
1. Toprakta kum, kil, kireç ve humus gibi maddelerin bulunduğunu söyler.
2. Toprakta madensel maddeler, hava, su ve küçük canlıların bulunduğunu söyler.
Amaç 92: Toprağı koruma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Fabrikaların verimli topraklar üzerine kurulmaması gerektiğini söyler.
2. Konutların plânlı ve kontrollü yapılması gerektiğini söyler.
3. Erozyonu önlemek için ağaçlandırma yapılması gerektiğini söyler.
4. Eğimli yamaç ve tepelerin ağaçlandırılması gerektiğini söyler.
5. Kentlerde toplanan çöplerin toprağa atılmaması gerektiğini söyler.
6. Meraların korunması ve çoğaltılması gerektiğini söyler.
Amaç 93: Toprağın canlılar için önemini kavrar.
Davranışlar:
1. Toprağın canlılar için önemine örnek verir.
2. Toprağın canlılar için önemini deneyle gösterir.
Amaç 94: Toprağı kirleten etkenleri bilir.
Davranışlar:
1. Ev ve endüstri atıklarının toprağı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
2. Aşırı ilâçlama ve gübrelemenin toprağı kirleten etkenlerden olduğunu söyler.
ÜNİTE IV. GEZEGENİMİZ
Amaç 95: Dünya’mızın oluşumunu bilir.
Davranışlar:
1. Dünya’nın güneş sistemi ile birlikte oluştuğunu söyler.
2. Dünya’nın oluşumunun yaklaşık 4,5-5 milyar yıl önce başladığını söyler.
Amaç 96: Yerküre modelinde Dünya’yı tanır.
Davranışlar:
1. Yerküre modelinde Ekvatoru gösterir.
2. Yerküre modelinde Ekvator gösterildiğinde adını söyler.
3. Yerküre modelinde Kuzey Yarım Küre’yi gösterir.
4. Yerküre modelinde Kuzey Yarım Küre gösterildiğinde adını söyler.
5. Yerküre modelinde Güney Yarım Küre’yi gösterir.
6. Yerküre modelinde Güney Yarım Küre gösterildiğinde adını söyler.
7. Yerküre modelinde Kuzey Kutup Noktası’nı gösterir.
8. Yerküre modelinde Kuzey Kutup Noktası gösterildiğinde adını söyler.
9. Yerküre modelinde Güney Kutup Noktası’nı gösterir.
10. Yerküre modelinde Güney Kutup Noktası gösterildiğinde adını söyler.
Amaç 97: Dünya’yı bilir.
Davranışlar:
1. Dünya’mızın uzay boşluğunda yer alan bir gezegen olduğunu söyler.
2. Dünya’mızın yuvarlak olduğunu söyler.
3. Dünya’mızı ortadan iki yarım küreye böldüğü düşünülen çizgiye ekvator
denildiğini söyler.
4. Ekvatorun kuzeyinde bulunan yarım küreye Kuzey Yarım Küre denildiğini söyler.
5. Ekvatorun güneyinde bulunan yarım küreye Güney Yarım Küre denildiğini söyler.
6. Dünya’mızda iki kutup noktası bulunduğunu söyler.
7. Kuzey Yarım Küre’de bulunan kutup noktasına Kuzey Kutup Noktası denildiğini
söyler.
8. Güney Yarım Küre’de bulunan kutup noktasına Güney Kutup Noktası denildiğini
söyler.
Amaç 98: Dünya’nın katmanlarını bilir.
Davranışlar:
1. Dünya’nın katmanlarından birinin hava katmanı olduğunu söyler.
2. Dünya’nın katmanlarından birinin su katmanı olduğunu söyler.
3. Dünya’nın katmanlarından birinin taş katmanı olduğunu söyler.
4. Dünya’nın katmanlarından birinin ateş katmanı olduğunu söyler.
5. Dünya’nın katmanlarından birinin çekirdek katmanı olduğunu söyler.
Amaç 99: Atmosferin canlılar için önemini bilir.
Davranışlar:
1. Atmosferde canlıların yaşamasını sağlayan gazlar olduğunu söyler.
2. Atmosferin, Güneş’ten gelen zararlı ışınların yeryüzüne ulaşmasını engellediğini
söyler.
3. Atmosferin, yeryüzünün şiddetli ısınma ve soğumasını engellediğini söyler.
Amaç 100: Su küreyi bilir.
Davranışlar:
1. Okyanusların, denizlerin göllerin, nehirlerin ve yer altı sularının su küreyi
oluşturduğunu söyler.
2. Dünya’mızın üçte ikisinin sularla kaplı olduğunu söyler.
Amaç 101: Dünya’nın hareketlerini bilir.
Davranışlar:
1. Dünya’nın kendi etrafında ve Güneş etrafında döndüğünü söyler.
2. Dünya’nın kendi etrafında dönmesiyle gece ve gündüzün oluştuğunu söyler.
3. Dünya’nın Güneş’in etrafında dönmesiyle mevsimlerin oluştuğunu söyler.
Amaç 102: Yeryüzü şekillerini tanır.
Davranışlar:
1. Dağın, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
2. Ovanın, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
3. Platonun, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
4. Vadinin, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
5. Burunun, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
6. Körfezin, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
7. Adanın, yeryüzü şekillerinden biri olduğunu söyler.
Amaç 103: Yeryüzü şekillerini ayırt eder.
Davranışlar:
1. Verilen resimler arasından dağı ifade eden resmi gösterir.
2. Verilen resimler arasından ovayı ifade eden resmi gösterir.
3. Verilen resimler arasından platoyu ifade eden resmi gösterir.
4. Verilen resimler arasından vadiyi ifade eden resmi gösterir.
5. Verilen resimler arasından burunu ifade eden resmi gösterir.
6. Verilen resimler arasından körfezi ifade eden resmi gösterir.
7. Verilen resimler arasından adayı ifade eden resmi gösterir.
Amaç 104: Yerin şeklini değiştiren etmenleri bilir.
Davranışlar:
1. Rüzgârların, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
2. Yağmurların, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
3. Denizin, akarsuların vb.lerinin, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
4. Depremlerin, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
5. Sıcaklığın, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
6. Yanardağ etkinliklerinin, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
7. Canlıların, yerin şeklini değiştirdiğini söyler.
Amaç 105: Depremin zararlarından korunma yollarını açıklar.
Davranışlar:
1. Deprem öncesinde yapılması gerekenleri söyler.
2. Deprem sırasında yapılması gerekenleri söyler.
3. Depremde enkaz altında kalınması durumunda yapılması gerekenleri söyler.
4. Deprem sonrasında yapılması gerekenleri söyler.
Amaç 106: Depremin zararlarından korunur.
Davranışlar:
1. Deprem öncesinde yapılması gerekenleri uygulayarak gösterir.
2. Deprem sırasında yapılması gerekenleri uygulayarak gösterir.
3. Depremde enkaz altında kalınması durumunda yapılması gerekenleri uygulayarak
gösterir.
4. Deprem sonrasında yapılması gerekenleri uygulayarak gösterir.
5. Depremin yol açacağı diğer afetlere örnek verir.
ÜNİTE V. UZAYI KEŞFEDELİM
Amaç 107: Uzayı bilir.
Davranışlar:
1. Uzayın bir boşluk olduğunu söyler.
2. Uzayda gezegenler bulunduğunu söyler.
3. Uzayda yıldızlar bulunduğunu söyler.
4. Uzayda meteorların bulunduğunu söyler.
Amaç 108: Uzay araştırmalarında yararlanılan araçları tanır.
Davranışlar:
1. Uzay araştırmalarında teleskoplardan yararlanıldığını söyler.
2. Uzay araştırmalarında roketlerden yararlanıldığını söyler.
3. Uzay araştırmalarında balonlardan yararlanıldığını söyler.
4. Uzay araştırmalarında uzay mekiklerinden yararlanıldığını söyler.
Amaç 109: Uzay araştırmalarında yararlanılan araçları ayırt eder.
Davranışlar:
1. Verilen resimler arasından teleskopu ifade eden resmi gösterir.
2. Verilen resimler arasından roketi ifade eden resmi gösterir.
3. Verilen resimler arasından balonu ifade eden resmi gösterir.
4. Verilen resimler arasından uzay mekiğini ifade eden resmi gösterir.
Amaç 110: Uzayla ilgili çalışmaları kavrar.
Davranışlar:
1. Dünyada yapılan uzay araştırmalarına örnek verir.
2. Ülkemizde yapılan uzay araştırmalarına örnek verir.
3. Ülkemizde uzay araştırmaları yapan kuruluşlara örnek verir.
Amaç 111: Yıldızları bilir.
Davranışlar:
1. Yıldızların uzay boşluğunda bulunduğunu söyler.
2. Yıldızların bir ışık kaynağı olduğunu söyler.
3. Yıldızların bir ısı kaynağı olduğunu söyler.
Amaç 112: Güneş’i bilir.
Davranışlar:
1. Güneş’in bir yıldız olduğunu söyler.
2. Güneş’in küre biçiminde olduğunu söyler.
3. Güneş’in bir ışık kaynağı olduğunu söyler.
4. Güneş’in bir ısı kaynağı olduğunu söyler.
5. Güneş’in canlıların yaşaması için yaşam kaynağı olduğunu söyler.
Amaç 113: Güneş tutulmasını bilir.
Davranışlar:
1. Ay’ın, Dünya ve Güneş’in arasına girmesiyle Güneş tutulması oluştuğunu söyler.
2. Güneş tutulmasının meydana geldiği yerlerin karanlık olduğunu söyler.
Amaç 114: Ay’ı bilir.
Davranışlar:
1. Ay’ın küre biçiminde olduğunu söyler.
2. Ay’ın, Dünya’mızın uydusu olduğunu söyler.
3. Ay’ın, Dünya’mızın etrafında döndüğünü söyler.
4. Ay’ın, ışığını Güneş’ten aldığını söyler.
5. Ay’da canlıların yaşamadığını söyler.
Amaç 115: Ay tutulmasını bilir.
Davranışlar:
1. Dünya’nın, Ay ve Güneş arasına girmesiyle Ay tutulması olduğunu söyler.
2. Tutulma sırasında Ay’ın karanlık görüldüğünü söyler.
Amaç 116: Ay’ın evrelerini tanır.
Davranışlar:
1. Dolunayın Ay’ın evresi olduğunu söyler.
2. İlkdördünün Ay’ın evresi olduğunu söyler.
3. Hilâlin Ay’ın evresi olduğunu söyler.
4. Son dördünün Ay’ın evresi olduğunu söyler.
Amaç 117: Ay’ın evrelerini ayırt eder.
Davranışlar:
1. Verilen resimler arasından “dolunay”ı ifade eden resmi gösterir.
2. Verilen resimler arasından “ilk dördün”ü ifade eden resmi gösterir.
3. Verilen resimler arasından “hilâl”i ifade eden resmi gösterir.
4. Verilen resimler arasından “son dördün”ü ifade eden resmi gösterir.
ÜNİTE VI. MADDENİN DOĞASI
Amaç 118: Maddeyi bilir.
Davranışlar:
1. Hacmi ve kütlesi olan her varlığa madde denildiğini söyler.
2. Maddelerin şekil almış hâline cisim denildiğini söyler.
Amaç 119: Maddenin özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Maddenin görülebilir özelliklerinin olduğunu söyler.
2. Maddenin hissedilebilir özelliklerinin olduğunu söyler.
3. Maddenin ölçülebilir özellikleri olduğunu söyler.
Amaç 120: Maddenin görülebilir özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Maddenin bir rengi olduğunu söyler.
2. Maddenin saydamlık özelliği olduğunu söyler.
3. Maddenin düzgünlük/pürüzlülük özelliği olduğunu söyler.
Amaç 121: Maddenin hissedilebilir özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Maddenin koku özelliği olduğunu söyler.
2. Maddenin kendine has tadı olduğunu söyler.
3. Maddenin sertlik özelliği olduğunu söyler.
Amaç 122: Maddenin görülebilir ve hissedilebilir özelliklerini kavrar.
Davranışlar:
1. İstenilen renkteki maddeye örnek verir.
2. Saydam maddelere örnek verir.
3. Yarı saydam maddelere örnek verir.
4. Opak maddelere örnek verir.
5. Sert maddelere örnek verir.
6. Yumuşak maddelere örnek verir.
7. Yüzeyi pürüzlü maddelere örnek verir.
8. Yüzeyi düzgün maddelere örnek verir.
9. Kokusu olan maddelere örnek verir.
10. Kokusu olmayan maddelere örnek verir.
11. Tadı alınabilen maddelere örnek verir.
12. Tadı alınamayan maddelere örnek verir.
Amaç 123: Maddenin görülebilir ve hissedilebilir özelliklerini ayırt eder.
Davranışlar:
1. Verilen maddeler arasından istenilen renkteki maddeyi seçer.
2. Verilen maddeler arasından saydam olan maddeyi seçer.
3. Verilen maddeler arasından yarı saydam olan maddeyi seçer.
4. Verilen maddeler arasından opak olan maddeyi seçer.
5. Verilen maddeler arasından sert olan maddeyi seçer.
6. Verilen maddeler arasından yumuşak olan maddeyi seçer.
7. Verilen maddeler arasından yüzeyi düzgün olan maddeyi seçer.
8. Verilen maddeler arasından yüzeyi pürüzlü olan maddeyi seçer.
9. Verilen maddeler arasından kokusu olan maddeyi seçer.
Amaç 124: Maddenin ölçülebilir özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Her maddenin bir hacmi olduğunu söyler.
2. Her maddenin bir kütlesi olduğunu söyler.
3. Her maddenin bir yoğunluğu olduğunu söyler.
4. Her maddenin bir ağırlığı olduğunu söyler.
Amaç 125: Maddenin ölçülebilir özelliklerini kavrar.
Davranışlar:
1. Her maddenin bir hacmi olduğunu deneyle gösterir.
2. Her maddenin bir kütlesi olduğunu eşit kollu terazi deneyiyle gösterir.
3. Verilen bir cismin hacmini ölçer.
4. Verilen bir cismin kütlesini ölçer.
Amaç 126: Karışımı bilir.
Davranışlar:
1. Birden fazla farklı maddenin bir araya gelmesiyle karışımın oluştuğunu söyler.
2. Doğadaki maddelerin çoğunun karışım hâlinde olduğunu söyler.
3. Bazı karışımlardaki maddelerin gözle/mikroskopla görülebildiğini söyler.
4. Karışımların gözle/mikroskopla ayırt edilebilenlerine adi karışım dendiğini söyler.
5. Karışımların gözle/mikroskopla ayırt edilemeyenlerine çözelti dendiğini söyler.
Amaç 127: Karışımı kavrar.
Davranışlar:
1. Adî karışımın nasıl elde edildiğini deneyle gösterir.
2. Çözeltinin nasıl elde edildiğini deneyle gösterir.
Amaç 128: Maddenin hâllerini bilir.
Davranışlar:
1. Maddenin katı hâlde bulunduğunu söyler.
2. Maddenin sıvı hâlde bulunduğunu söyler.
3. Maddenin gaz hâlinde bulunduğunu söyler.
Amaç 129: Maddenin hâllerini kavrar.
Davranışlar:
1. Katı hâldeki maddelere örnekler verir.
2. Sıvı hâldeki maddelere örnekler verir.
3. Gaz hâlindeki maddelere örnekler verir.
Amaç 130: Maddeleri hâllerine göre ayırt eder.
Davranışlar:
1. Verilen maddeler arasından katı olan maddeyi seçer.
2. Verilen maddeler arasından sıvı olan maddeyi seçer.
Amaç 131: Maddenin hâl değiştirme yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Katı hâldeki maddenin ısınarak sıvı hâle geçmesine “erime” denildiğini söyler.
2. Sıvı hâldeki maddenin ısı kaybederek katı hâle geçmesine “donma” denildiğini
söyler.
3. Sıvı hâldeki maddenin ısınarak gaz hâline geçmesine “buharlaşma” denildiğini
söyler.
4. Gaz hâlindeki maddenin ısı kaybederek sıvı hâline geçmesine “yoğunlaşma”
denildiğini söyler.
ÜNİTE VII: ENERJİ
Amaç 132: Enerjiyi bilir.
Davranışlar:
1. İş yapabilme yeteneğine enerji denildiğini söyler.
2. Enerjinin canlıların yaşamında gerekli olduğunu söyler.
3. Her iş yapılırken bir enerji kullanıldığını söyler.
Amaç 133: Başlıca enerji çeşitlerini tanır.
Davranışlar:
1. Isı enerjisinin, enerji çeşitlerinden biri olduğunu söyler.
2. Hareket enerjisinin, enerji çeşitlerinden biri olduğunu söyler.
3. Durum enerjisinin, enerji çeşitlerinden biri olduğunu söyler.
4. Elektrik enerjisinin, enerji çeşitlerinden biri olduğunu söyler.
Amaç 134: Enerji kaynaklarını tanır.
Davranışlar:
1. Kömürün bir enerji kaynağı olduğunu söyler.
2. Petrolün bir enerji kaynağı olduğunu söyler.
3. Doğal gazın bir enerji kaynağı olduğunu söyler.
4. Odunun bir enerji kaynağı olduğunu söyler.
5. Su kuvvetininbir enerji kaynağı olduğunu söyler.
6. Rüzgâr kuvvetininbir enerji kaynağı olduğunu söyler.
7. Buharın bir enerji kaynağı olduğunu söyler.
8. Güneşin bir enerji kaynağı olduğunu söyler.
Amaç 135: Enerji kaynaklarını ayırt eder.
Davranışlar:
1. Enerji kaynakları içinden istenilen enerji kaynağını gösterir.
2. Enerji kaynaklarını ifade eden resimler içinden, istenilen enerji kaynağıyla ilgili
resmi gösterir.
Amaç 136: Su enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
Davranışlar:
1. Su enerjisinden yararlanılarak,su değirmenlerinin çalıştırıldığını söyler.
2. Su enerjisinden yararlanılarak elektrik elde edildiğini söyler.
3. Su enerjisinden taşımacılıkta yararlanıldığını söyler.
Amaç 137: Rüzgâr enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
Davranışlar:
1. Yelkenli su taşıtlarının hareketinde rüzgâr enerjisinden yararlanıldığını söyler.
2. Yel değirmenlerinin çalıştırılmasında rüzgâr enerjisinden yararlanıldığını söyler.
3. Rüzgâr pervaneleri ile su kuyularından su çekildiğini söyler.
4. Rüzgâr pervaneleri ile rüzgâr enerjisinden elektrik elde edildiğini söyler.
Amaç 138: Çevresindeki başlıca alet ve makineleri tanır.
Davranışlar:
1. Adı söylenen aleti/makineyi gösterir.
2. Gösterilen aletin/makinenin adını söyler.
3. Çevresindeki alet ve makinelerin adını söyler.
Amaç 139: Çevresindeki başlıca alet ve makinelerin kullanım alanlarını bilir.
Davranışlar:
1. Bazı alet ve makinelerin inşaat işlerinde kullanıldığını söyler.
2. Bazı alet ve makinelerin tarım alanında kullanıldığını söyler.
3. Bazı alet ve makinelerin ulaşım alanında kullanıldığını söyler.
4. Bazı alet ve makinelerin iletişim alanında kullanıldığını söyler.
5. Bazı alet ve makinelerin ev işlerinde kullanıldığını söyler.
6. Bazı alet ve makinelerin sanayide kullanıldığını söyler.
Amaç 140: Çevresindeki başlıca alet ve makineleri kullanım alanlarına göre kavrar.
Davranışlar:
1. İnşaat işlerinde kullanılan başlıca aletlerin/makinelerin neler olduğunu söyler.
2. Tarım alanında kullanılan başlıca aletlerin/makinelerin neler olduğunu söyler.
3. Ulaşım alanında kullanılan başlıca aletlerin/makinelerin neler olduğunu söyler.
4. İletişimde kullanılan başlıca aletlerin/makinelerin neler olduğunu söyler.
5. Ev işlerinde kullanılan başlıca aletlerin/makinelerin neler olduğunu söyler.
6. Sanayi alanında kullanılan başlıca aletlerin/makinelerin neler olduğunu söyler.
Amaç 141: Alet ve makineleri kullanma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Alet ve makinelerin ilk kullanımında kullanma kılavuzlarının okunması gerektiğini
söyler.
2. Alet ve makinelerin kullanma kılavuzuna uygun olarak kullanılması gerektiğini
söyler.
3. Elektrikli aletlerin fişlerinin prize takıldıktan sonra çalıştırılması gerektiğini söyler.
4. Elektrikli aletlerin yalıtkan saplarından tutulması gerektiğini söyler.
5. Alet ve makineler bozulduğunda servis veya yetkili kişilere başvurulması
gerektiğini söyler.
Amaç 142: Alet ve makinelerin bakımını yapmayı bilir.
Davranışlar:
1. Bazı alet ve makinelerin sık sık yağlanması gerektiğini söyler.
2. Bazı alet ve makinelerin boyanması gerektiğini söyler.
3. Bazı alet ve makinelerin kullanıldıktan sonra temizlenmesi gerektiğini söyler.
ÜNİTE VIII: ISI
Amaç 143: Isı kaynaklarını tanır.
Davranışlar:
1. Güneşin bir ısı kaynağı olduğunu söyler.
2. Yakıtların bir ısı kaynağı olduğunu söyler.
Amaç 144: Güneş enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
Davranışlar:
1. Güneş enerjisinden elektrik elde edildiğini söyler.
2. Güneş enerjisinden ısı olarak yararlanıldığını söyler.
Amaç 145: Isının yayılmasını bilir.
Davranışlar:
1. Isı enerjisinin maddeden maddeye geçtiğini söyler.
2. Isıyı her maddenin farklı ilettiğini söyler.
Amaç 146: Isının yayılmasını kavrar.
Davranışlar:
1. Isı enerjisinin maddeden maddeye geçtiğini deneyle gösterir.
2. Isıyı her maddenin farklı ilettiğini deneyle gösterir.
Amaç 147: Yakıtları tanır.
Davranışlar:
1. Adı söylenen yakıtı gösterir.
2. Gösterilen yakıtın adını söyler.
3. Yakıtların adlarını söyler.
Amaç 148: Yakıt türlerini bilir.
Davranışlar:
1. Yakıtların katı hâlde bulunduklarını söyler.
2. Yakıtların sıvı hâlde bulunduklarını söyler.
3. Yakıtların gaz hâlde bulunduklarını söyler.
Amaç 149: Yakıtları türlerine göre kavrar.
Davranışlar:
1. Katı yakıtların neler olduğunu söyler.
2. Sıvı yakıtların neler olduğunu söyler.
3. Gaz yakıtların neler olduğunu söyler.
Amaç 150: Yakıtların kullanıldıkları yerleri açıklar.
Davranışlar:
1. Katı yakıtların nerelerde kullanıldıklarını söyler.
2. Sıvı yakıtların nerelerde kullanıldıklarını söyler.
3. Gaz yakıtların nerelerde kullanıldıklarını söyler.
Amaç 151: Yakıtların kullanımı ile ilgili kuralları bilir.
Davranışlar:
1. Bacaların temizlik kontrollerinin yapılması gerektiğini söyler.
2. Yanan mangalın evin içine alınmaması gerektiğini söyler.
3. Gaz ve sıvı yakıtlara ateşle yaklaşılmaması gerektiğini söyler.
4. Kalorifer kazanlarının bu iş için eğitilmiş kişilerce yakılması gerektiğini söyler.
5. Tüple çalışan araçların bacaya bağlanması gerektiğini söyler.
6. Yakıtların kullanıldığı araçların borularının sağlam olması gerektiğini söyler.
7. Sobanın yanına kolay yanıcı maddeler konulmaması gerektiğini söyler.
Amaç 152: Kullanılan yakıtların çevreye olumsuz etkilerini kavrar.
Davranışlar:
1. Katı yakıtların çevreye verdiği zararlara örnek verir.
2. Sıvı yakıtların çevreye verdiği zararlara örnek verir.
3. Gaz yakıtların çevreye verdiği zararlara örnek verir.
Amaç 153: Isınmada kullanılan araçları tanır.
Davranışlar:
1. Adı söylenen ısınma aracını gösterir.
2. Gösterilen ısınma aracının adını söyler.
3. Isınmada kullanılan araçların adını söyler.
Amaç 154: Hâl değişimlerinde ısı alışverişini bilir.
Davranışlar:
1. Isı veren maddenin sıcaklığının azaldığını söyler.
2. Isı alan maddenin sıcaklığının yükseldiğini söyler.
3. Isının maddede hâl değişimlerine neden olduğunu söyler.
Amaç 155: Genleşmeyi bilir.
Davranışlar:
1. Isınan maddenin hacminin büyümesine genleşme denildiğini söyler.
2. Isı kaybeden maddenin büzüldüğünü söyler.
3. Genleşmenin en çok gazlarda olduğunu söyler.
4. Genleşmenin en az katılarda olduğunu söyler.
Amaç 156: Genleşmeyi kavrar.
Davranışlar:
1. Genleşmenin olumlu etkilerine günlük yaşamdan örnek verir.
2. Genleşmenin olumsuz etkilerine günlük yaşamdan örnek verir.
3. Genleşmenin farklı maddelerdeki etkisini deneyle gösterir.
Amaç 157:Termometreyi bilir.
Davranışlar:
1. Termometre ile sıcaklığın ölçüldüğünü söyler.
2. Maddelerin genleşmesinden yararlanılarak termometrelerin yapıldığını söyler.
Amaç 158: Termometre ile sıcaklık ölçer.
Davranışlar:
1. Sınıf sıcaklığını ölçer/söyler.
2. Kendi vücut sıcaklığını ölçer.
3. Okul dışında havanın sıcaklığını ölçer/söyler.
4. Verilen sıvı maddelerin sıcaklığını ölçer/söyler.
ÜNİTE IX: SES VE IŞIK
Amaç 159: Sesin oluşumunu bilir.
Davranışlar:
1. Sesin, maddenin titreşmesiyle oluştuğunu söyler.
2. Titreşerek ses oluşturan maddelere ses kaynağı denildiğini söyler.
3. Ses kaynağında oluşan sesin bir enerjisi olduğunu söyler.
Amaç 160: Sesin yayılmasını bilir.
Davranışlar:
1. Ses kaynağında meydana gelen titreşimlerin ses dalgaları hâlinde yayıldığını
söyler.
2. Sesin, katı, sıvı ve gaz ortamlarda yayıldığını söyler.
3. Sesin boşlukta yayılmadığını söyler.
4. Sesin, farklı ortamlarda farklı hızlarda yayıldığını söyler.
5. Yankının, sesin sert yüzeylere dik olarak çarpıp geri dönmesi olduğunu söyler.
Amaç 161: Sesin oluşumu ve yayılmasını kavrar.
Davranışlar:
1. Sesin oluşumunu deneyle gösterir.
2. Sesin havada, suda, gazda yayılmasını deneyle gösterir.
3. Sesin boşlukta yayılmadığını deneyle gösterir.
4. Sesin yankı yapmasını deneyle gösterir.
Amaç 162: Işık kaynaklarını bilir.
Davranışlar:
1.Kendiliğinden ışık veren kaynağa doğal ışık kaynağı denildiğini söyler.
2. Güneş ve yıldızların doğal ışık kaynağı olduğunu söyler.
3. Lâmba, mum vb.lerinin yapay ışık kaynağı olduğunu söyler.
4. Işığın bir enerji türü olduğunu söyler.
Amaç 163: Işığın yayılmasını bilir.
Davranışlar:
1. Işığın aynı ortamda bir doğru boyunca yayıldığını söyler.
2. Işığın çok büyük bir hızla yayıldığını söyler.
3. Bir ışık kaynağından gelen ışınların saydam olmayan bir cisim tarafından
engellenmesiyle, ışıklı yerde gölge denilen karanlığın oluşacağını söyler.
Amaç 164: Işığın yansımasını bilir.
Davranışlar:
1. Işığın bir yüzeye çarparak yön değiştirmesine yansıma denildiğini söyler.
2. Işığın saydam yüzeylerden yansıdığını söyler.
Amaç 165: Işığın kırılmasını bilir.
Davranışlar:
1. Işığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken doğrultu değiştirmesine kırılma
denildiğini söyler.
2. Işığın kırılma özelliğinden yararlanılarak merceklerin yapıldığını söyler.
Amaç 166: Işığın yansımasını ve kırılmasını kavrar.
Davranışlar:
1. Işığın yansımasından yararlanılarak yapılan araç gereçlere örnek verir.
2. Işığın kırılmasından yararlanılarak yapılan araç gereçlere örnek verir.
3. Işığın yansımasını deneyle gösterir.
4. Işığın kırılmasını deneyle gösterir.
ÜNİTE X: YAŞAMIMIZI YÖNLENDİREN ELEKTRİK
Amaç 167: Elektriklenmenin oluşumunu bilir.
Davranışlar:
1. Doğada iki tür elektrik yükü olduğunu söyler.
2. Yüklerin “+” ve “–” yük olduğunu söyler.
3. Elektriklenmenin sürtme ile olacağını söyler.
4. Elektriklenmenin dokunma ile olacağını söyler.
5. Elektriklenmenin etki ile olacağını söyler.
Amaç 168: Elektriklenmenin oluşumunu kavrar.
Davranışlar:
1. Sürtmeyle elektriklenmenin oluşumunu deneyle açıklar.
2. Dokunmayla elektriklenmenin oluşumunu deneyle açıklar.
3. Etkiyle elektriklenmenin oluşumunu deneyle açıklar.
Amaç 169: Maddelerin elektriksel özelliklerini bilir.
Davranışlar:
1. Elektriği ileten maddelere iletken maddeler denildiğini söyler.
2. Elektriği iletmeyen, maddelere yalıtkan denildiğini söyler.
Amaç 170: Elektriksel özelliklerine göre maddeleri kavrar.
Davranışlar:
1. İletken maddelere örnekler verir.
2. Yalıtkan maddelere örnekler verir.
3. İletken maddelerin kullanıldıkları yerlere örnek verir.
4. Yalıtkan maddelerin kullanıldıkları yerlere örnek verir.
Amaç 171: Havadaki elektriklenme sonucu oluşan olayları tanımlar.
Davranışlar:
1. Bulutla yer arasındaki elektrik boşalmasına yıldırım denildiğini söyler.
2. Bir bulutun iki noktası ya da iki bulut arasındaki elektrik boşalmasına (atlamasına)
şimşek denildiğini söyler.
3. Şimşek/yıldırım olaylarından ısınan havanın, sıkışma sonucu patlamasına gök
gürültüsü denildiğini söyler.
Amaç 172: Yıldırımın tehlikelerini bilir.
Davranışlar:
1. Yıldırımın canlılara zarar verebileceğini söyler.
2. Yıldırımın binalara zarar verebileceğini söyler.
3. Yıldırımın çalışır durumdaki elektrikli araçlara zarar verebileceğini söyler.
Amaç 173: Yıldırımdan korunma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Yağmurlu havalarda kule, ağaç dipleri gibi yerlerde durulmaması gerektiğini
söyler.
2. Yağmurlu havalarda yüzülmemesi, kayıkla gezilmemesi gerektiğini söyler.
3. Yıldırım tehlikesi olabilecek havalarda açık alanlarda ayakta durulmaması
gerektiğini söyler.
4. Yıldırımdan korunmak için paratoner kullanılması gerektiğini söyler.
Amaç 174: Elektrik üreten araçları tanır.
Davranışlar:
1. Adı söylenen elektrik üreten aracı gösterir.
2. Gösterilen elektrik aracının adını söyler.
3. Elektrik üreten araçların adlarını söyler.
Amaç 175: Elektriğin üretimden evlere ulaşımına kadar olan aşamaları bilir.
Davranışlar:
1. Santrallerdeki jeneratörlerde elektrik üretildiğini söyler.
2. Üretilen elektriğin, yüksek kuleler ya da direkler arasından geçerek şehirlere
geldiğini söyler.
3. Şehirlere gelen elektriğin ana trafo merkezinde voltajının düşürüldüğünü söyler.
4. Voltajı düşürülen elektriğin ana iletim hatlarıyla sokak trafolarına geldiğini söyler.
5. Sokak trafolardan iletim hatlarıyla evlerin ana sigortasına geldiğini söyler.
Amaç 176: Elektrik enerjisinin kullanıldığı alanları bilir.
Davranışlar:
1. Elektriğin evlerde kullanıldığını söyler.
2. Elektriğin endüstride kullanıldığını söyler.
3. Elektriğin ulaşımda kullanıldığını söyler.
4. Elektriğin iletişimde kullanıldığını söyler.
Amaç 177: Elektrik enerjisinin kullanıldığı araçları kavrar.
Davranışlar:
1. Işık veren araçların neler olduğunu söyler.
2. Isı veren araçların neler olduğunu söyler.
3. Elektrik enerjisi ile iş gören araçların neler olduğunu söyler.
Amaç 178: Elektriği tasarruflu kullanma yollarını bilir.
Davranışlar:
1. Lâmbaların gereksiz yere açık bırakılmaması gerektiğini söyler.
2. Bulunulan ortamda gerekenden fazla lâmba yakılmaması gerektiğini söyler.
3. İletişim araçlarının gereksiz yere açık bırakılmayacağını söyler.
4. Elektrikle çalışan aletlerin işi bitince kapatılması gerektiğini söyler.
Amaç 179: Elektriğin kullanımında uyulması gereken kuralları bilir.
Davranışlar:
1. Prizlere sivri uçlu metallerin sokulmaması gerektiğini söyler.
2. Bozuk elektrik anahtarların değiştirilmesi gerektiğini söyler.
3. Kablo uçlarının açık bırakılmaması gerektiğini söyler.
4. Elektrik anahtarına/elektrikli araçlara ıslak elle dokunulmaması gerektiğini söyler.
5. Elektrik ampulü değiştirirken elektrik anahtarının kapatılacağını söyler.
6. Kopmuş elektrik tellerine dokunulmaması gerektiğini söyler.
7. Kırılmış ve arızalı prizlerin kullanılmaması gerektiğini söyler.
8. Elektrikli ev aletlerinin toprak hatlı prizlere takılması gerektiğini söyler.
9. Kullanımını bilmediği elektrikli araçları kullanmaması gerektiğini söyler.
10. Elektrik direklerine yaklaşılmaması gerektiğini söyler.
11.Trafolara yaklaşılmaması gerektiğini söyler.
ÜNİTE XI. KUVVET, HAREKET VE BASINÇ
Amaç 180: Kuvveti bilir.
Davranışlar:
1. Kuvvetin, bir cismin konumunu değiştiren etki olduğunu söyler.
2. Konumu değişen bir cismin hareket ettiğini söyler.
3. Kuvvet uygulandığında, hareket eden bir cismin durduğunu söyler.
4. Kuvvet uygulandığında, hareket eden bir cismin yön değiştirdiğini söyler.
Amaç 181: Kuvveti kavrar.
Davranışlar:
1. Kuvvet uygulandığında, duran bir cismin hareket ettiğini deneyle gösterir.
2. Kuvvet uygulandığında, hareket eden bir cismin durduğunu deneyle gösterir.
3. Kuvvet uygulandığında, hareket eden bir cismin yön değiştirdiğini deneyle
gösterir.
Amaç 182: Hareketi bilir.
Davranışlar:
1. Bir cismin sabit bir noktaya göre yer değiştirmesine hareket denildiğini söyler.
2. Bir cismin hareketi sırasında izlediği yola yörünge denildiğini söyler.
3. Belirlenen zamanda alınan yola hız denildiğini söyler.
Amaç 183: Hareket türlerini bilir.
Davranışlar:
1. Yer değiştirme süresince hızı değişmeyen cisimlerin hareketlerinin, sabit hızla
hareket olduğunu söyler.
2. Yer değiştirme süresince hızı değişen cisimlerin hareketlerinin, değişen hızla
hareket olduğunu söyler.
3. Cismin bir doğru üzerinde yer değiştirmesinin doğrusal hareket olduğunu söyler.
4. Cismin daire şeklinde yörünge üzerinde yer değiştirmesinin dairesel hareket
olduğunu söyler.
5. Cismin eğri boyunca yer değiştirmesinin eğrisel hareket olduğunu söyler.
Amaç 184: Hareket türlerini kavrar.
Davranışlar:
1. Cisimlerin farklı şekillerde hareket edebileceğiyle ilgili günlük yaşamdan ve
doğadan örnek verir.
2. Bir cismin hareketini başka cisimlerle karşılaştırır.
3. Cisimlerin farklı hızlarda hareket ettiğini deneyle gösterir.
Amaç 185: Basıncı bilir.
Davranışlar:
1. Bir yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç denildiğini söyler.
2. Basıncın cisimleri hareket ettirdiğini söyler.
3. Basıncın cisimlerin şeklini değiştirdiğini söyler.
Amaç 186: Basıncı kavrar.
Davranışlar:
1. Yumuşak karda ya da kumda yürürken basıncın oynadığı rolü açıklar.
2. Suyun, bulunduğu kaba basınç uyguladığını deneyle gösterir.
3. Bir balona, içindeki havanın basınç uyguladığını deneyle gösterir.
4. Açık hava basıncının varlığını deneyle gösterir.
ÜNİTELER
ÜNİTE I: VÜCUDUMDA NELER VAR?
A. Vücut Sistemleri
1. Hareket sistemi
a. Hareket sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Hareket sisteminin sağlığı
2. Sindirim sistemi
a. Sindirim sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Ağız ve diş sağlığı
c. Sindirim sisteminin sağlığı
3. Dolaşım sistemi
a. Dolaşım sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Kanın özellikleri
c. Kan grupları
ç. Dolaşım sisteminin sağlığı
4. Solunum sistemi
a. Solunum sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Solunum sisteminin sağlığı
5. Boşaltım sistemi
a. Boşaltım sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Boşaltım sisteminin sağlığı
6. Üreme sistemi
a. Üreme sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Ergenlik döneminde vücutta meydana gelen değişmeler.
7. Sinir sistemi
a. Sinir sistemini oluşturan organlar ve görevleri
b. Sinir sisteminin sağlığı
B. Duyu Organları
1. Duyu organlarını tanıyalım
2. Göz sağlığı
3. Kulak sağlığı
4. Burun sağlığı
5. Deri sağlığı
C. Kişisel Sağlık Cihazları
1. Kişisel sağlık cihazlarını tanıyalım
2. Kişisel sağlık cihazlarının kullanımı
ÜNİTE II: CANLILAR ÇEŞİTLİDİR
A. Küçük Canlılar
1. Küçük canlıları tanıyalım
2. Küçük canlıların insan yaşamındaki önemi
B. Bitkiler
1. Bitkilerin büyüme koşulları
2. Bitkilerin özellikleri
a. Temel yapıları
b. Yaşadıkları ortamlar
c. Gövde özellikleri
ç. Çiçek özellikleri
3. Bitkilerden yararlanma yolları
4. Bitki ürünlerini saklama yolları
C. Hayvanlar
1. Hayvanların yaşadıkları ortamlar
a. Karada yaşayan hayvanlar
b. Suda yaşayan hayvanlar
c. Hem karada hem suda yaşayan hayvanlar
2. Hayvanlarda beslenme
a. Otla beslenen hayvanlar
b. Etle beslenen hayvanlar
c. Hem otla hem etle beslenen hayvanlar
3. Hayvanlarda üreme
a. Doğurarak üreyen hayvanlar
b. Yumurtlayarak üreyen hayvanlar
4. Hayvanlarda hareket
a. Yürüyerek hareket eden hayvanlar
b. Sürünerek hareket eden hayvanlar
c. Yüzerek hareket eden hayvanlar
ç. Uçarak hareket eden hayvanlar
5. Hayvanlardan yararlanma yolları
ÜNİTE III: İNSAN VE ÇEVRE
A. İçinde Yaşadığımız Doğa
1. Havanın varlığı
2. Havanın canlılar için önemi
B. Hava Olayları
1. Hava durumu ve yaşamındaki önemi
2. Hava kirliliği
C. Su ve Hayat
1. Suyun doğada bulunuş şekilleri
2. Suyun doğada bulunduğu ortamlar
3. Su kaynakları
4. Suyun canlılar için önemi
Ç. Üzerinde Yaşadığımız Toprak
1. Toprağın oluşumu
2. Toprak kirliliği
ÜNİTE IV: GEZEGENİMİZ
A. Dünya’mızı Tanıyalım
1. Dünya’nın oluşumu
2. Dünya’nın katmanları
3. Atmosfer
4. Dünya’nın hareketleri
5. Yeryüzü şekilleri
6. Yeryüzü şeklini değiştiren etmenler
B. Deprem ve Depremin Zararlarından Korunma
ÜNİTE V: UZAYI KEŞFEDELİM
A. Uzay
1. Uzayda neler var?
2. Uzay araştırmaları
B. Yıldızlar
C. Güneş
Ç. Ay
ÜNİTE VI: MADDENİN DOĞASI
A. Maddenin Özellikleri
1. Maddenin görülebilir ve hissedilebilir özellikleri
2. Maddenin ölçülebilir özellikleri
3. Karışım
B. Maddenin Hâlleri
1. Katılar
2. Sıvılar
3. Gazlar
4. Maddenin hâl değiştirmesi
ÜNİTE VII: ENERJİ
A. İş ve Enerji
B. Enerji Çeşitleri
1. Isı enerjisi
2. Kinetik enerji
3. Potansiyel enerji
4. Elektrik enerjisi
C. Enerji Kaynakları ve Kullanıldığı Alanlar
1. Su enerjisinin kullanıldığı alanlar
2. Rüzgâr enerjisinin kullanıldığı alanlar
Ç. Alet ve Makineler
1. Çevremizde kullanılan alet ve makineler
2. Alet ve makinelerin kullanım alanları
D. Alet ve Makinelerin Kullanımı ve Bakımı
1. Alet ve makinelerin kullanılmasında dikkat edilmesi gereken kurallar
2. Alet ve makinelerin bakımı
ÜNİTE VIII: ISI
A. Isı Kaynakları
1. Güneş ısısı
2. Yakıtlar
a. Katı yakıtlar
b. Sıvı yakıtlar
c. Gaz yakıtlar
B. Yakıtların Kullanımı
1. Yakıtların kullanıldığı yerler
2. Yakıtların kullanımı ile ilgili kurallar
3. Yakıtların çevreye etkileri
C. Isınmada Kullanılan Araç Gereçler
Ç. Isı ve Sıcaklık
1. Isı ve sıcaklık arasındaki farklılık
2. Sıcaklık ölçme
D. Genleşme
ÜNİTE IX: SES VE IŞIK
A. Ses
1. Sesin oluşumu
2. Sesin yayılması
B. Işık
1. Işık kaynakları
2. Işığın yayılması
3. Işığın kırılması
4. Işığın yansıması
ÜNİTE X: YAŞAMIMIZI YÖNLENDİREN ELEKTRİK
A. Durgun Elektrik
1. Elektriklenme
2. Maddelerin elektriksel özellikleri
3. Şimşek, yıldırım, gök gürültüsü
B. Elektrik Üreten Araçlar
C. Elektrik Enerjisi ve Dağıtımı
1. Elektriğin nakli, evlere ulaşımı
2. Elektrik enerjisinin kullanıldığı alanlar
3. Elektrik enerjisinin kullanıldığı araçlar
4. Elektriğin kullanımında dikkat edilmesi gereken kurallar
ÜNİTE XI: KUVVET, HAREKET VE BASINÇ
A. Kuvvet
B. Hareket
C. Basınç
ÖRNEK İŞLENİŞ
Açıklama:
Öğretilecek konularla ilgili olarak hazırlanan bir çizelge ile öğrencilerin performansları önceden ölçülür. Bu ölçme sırasında konuyla ilgili olarak öğrencilere çizelgedeki sorular sorulur. Doğru yanıtlar “+”, yanlış yanıtlar “-” ile gösterilir. (Performansın belirlenmesi için yapılan çalışma ve buna ilişkin hazırlanan kayıt tablosu günlük plân formatının dışındadır.)
PERFORMANS KAYIT TABLOSU KESİTİ
BİLDİRİMLER
ÖLÇÜT
SORULAR
Ali
Veli
Zeynep
1. Dünya’nın kendi etrafında ve Güneş etrafında döndüğünü söyler.
%100
1. Dünya’nın hareketleri nelerdir?
-
-
+
2. Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonu-
cunda gece ve gündüzün oluştuğunu söyler.
%100
2. Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonucunda ne olur?
-
-
-
Dersin Adı : Fen Bilgisi
Ünitenin Adı : Dünya’mız
Konu Adı : Dünya’nın Hareketleri
Süre : 40 dakika
Yöntem ve Teknikleri: Anlatım, soru-yanıt, deney
Öğretim Materyalleri : Dünya modeli, fener
Amaç : Dünya’nın hareketlerini bilir.
Davranışlar:
1. Dünya’nın kendi etrafında ve Güneş etrafında döndüğünü söyler.
2. Dünya’nın kendi etrafında dönmesiyle gece ve gündüzün oluştuğunu söyler.
Performans kayıt tablosu dikkate alınarak davranışlar ad belirtilerek yeniden yazılır.
1. Ali, Veli; Dünya’nın kendi etrafında ve Güneş etrafında döndüğünü söyler.
2. Ali, Veli, Zeynep; Dünya’nın kendi etrafında dönmesiyle gece ve gündüzün
oluştuğunu söyler.
ÖĞRENME VE ÖĞRETME ETKİNLİKLERİ
Öğretmen derse başlamadan önce sınıfın uygun bir yerine, üzerinde çalışma yapılacak masayı yerleştirir. Masanın üzerine yer küre modelini koyar.
Öğretmen öğrencilere “Çocuklar bugün sizlerle Dünya’nın hareketlerini ve Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonucunda neler olduğunu öğreneceğiz.” diyerek konuya giriş yapar. Daha sonra öğretmen öğrencilere “Benim Dünya olduğumu kabul edin. Yaptığıma dikkatlice bakın” diyerek kendi etrafında dönmeye başlar. ve “Ne yapıyorum.” diye öğrencilere soru sorar. Öğrencilerden gelen “Kendi etrafınızda dönüyorsunuz.” yanıtını pekiştirerek “Evet çocuklar, ben kendi etrafımda dönerek, hareket ediyorum. İşte Dünya da kendi etrafında böyle dönerek, hareket eder.” dedikten sonra, performansı” +” olan Zeynep’e “Hadi bakalım Zeynep bize Dünya’nın nasıl hareket ettiğini söyle.” diyerek Zeynep’in doğru yanıtını pekiştirir. Daha sonra Ali’ye “Dünya’mız nasıl hareket ediyormuş bir de sen söyle.” diyerek yanıtı tekrar ettirir. Veli’ye de aynı soruyu sorarak yanıtı tekrarlamasını sağlar. Ali ve Veli’nin doğru tepkilerini pekiştirir. Daha sonra öğretmen Ali’yi yanına çağırarak “Bakın ben şimdi Güneş olacağım, Ali de Dünya olsun. Yine bizi dikkatlice izlemenizi istiyorum. Ben ortada duracağım. Ali’ sen de benim etrafımda dön.” der. Ali yönergeye uygun hareket ettiğinde,öğretmen Ali’ye”Ali hem kendi etrafında hem de benim etrafımda dönebilir misin?” diyerek Ali’yi yönlendirir. Ali doğru hareket ettiğinde,davranışını pekiştirir. Öğretmen öğrencilere Ali ile birlikte ne yaptıklarını sorar. Zeynep’e söz hakkı vererek ,Zeynep’in doğru yanıtını pekiştirir. “Evet çocuklar demek ki Dünya’mız bir kendi etrafında, bir de Güneş’in etrafında dönüyormuş. Yani Dünya’mızın iki türlü hareketi varmış.” diyerek, Zeynep’e Dünya’mızın hareketleri nelermiş? sorusunu yöneltir. Zeynep’in doğru yanıtını pekiştirir. Ali’ye “Dünya’mızın hareketlerinin neler olduğunu söyle .” diyerek soru sorar. Ali doğru yanıt verirse yanıtını pekiştirir, yanlış yanıt verirse Ali’ye Zeynep’i dinlemesini söyler. Zeynep’e soruyu sorarak yanıtı tekrar ettirir. Tekrar soruyu Ali’ye yöneltir. Ali’nin doğru tepkisini pekiştirir. Öğretmen Veli’ye de aynı soruyu sorarak onun da doğru tepkisini pekiştirir.
Öğretmen daha sonra “Çocuklar Dünya’mızın iki türlü hareketi olduğunu öğrendik. Dünya’mızın kendi etrafında dönmesi sonucunda gece ve gündüz oluşur. Şimdi sizinle bir deney yaparak gece ve gündüzün nasıl oluştuğunu hep birlikte göreceğiz.” der ve öğrencilerin deney yapılacak masanın yanına gelmelerini ister. Bu arada deney için sınıf ortamının karanlık olmasını sağlar. Öğretmen öğrencilere masanın üzerindeki Dünya modelini göstererek “Bunun ne olduğunu öğrenmiştik. Bunun adı nedir? Kim söylecek?” diyerek soru yöneltir. Öğrencilerden gelen doğru yanıtları pekiştirir. El fenerini eline alarak “Bu bizim Güneş’imiz olsun ve Dünya’mızı bununla aydınlatalım.” der. Öğrencilere “Şimdi beni dikkatlice izleyin.” diyerek feneri yakar ve Dünya modelinin üzerine tutar. Aynı zamanda Dünya modelini yavaş yavaş döndürür. “Çocuklar Dünya’nın ışık alan yüzeyi nasıl?” diye sorar. Çocukların “Aydınlıktır.” yanıtını pekiştirerek “Evet çocuklar Dünya’nın ışık alan yüzeyi aydınlık. Peki Dünya’nın Güneş ışığını alarak aydınlanan yüzeyinde ne oluyor?” sorusunu öğrencilere yöneltir. Öğrencilerden “Gündüz.” yanıtı gelirse pekiştirir. Öğretmen bu yanıtı alamazsa sınıfın perdesini açarak öğrencilere tekrar soru yöneltir. “Peki çocuklar, şu anda dışarısı aydınlık mı karanlık mı?” diye sorar. Çocukların “Aydınlık.” yanıtını pekiştirir. Peki, şimdi gündüz mü gece mi? diyerek sorar. “Gündüz.” yanıtını pekiştirir. “Demek ki Dünya’mızın bu bölümü ışık aldığı için aydınlık ve gündüzdür.” diyerek sınıf ortamını tekrar karartır. Öğretmen tekrar feneri yakıp Dünya modelini yavaş yavaş döndürürken “Çocuklar Dünya’mızın ışık alan aydınlık yüzeyinde gündüz olduğunu.” öğrendik. Şimdi de Dünya modelinin ışık almayan yüzeyine bakalım. Işık almayan yüzeyi nasıl?” diyerek çocukların “Karanlık.” yanıtını vermelerini sağlar. “Peki Dünya’mız karanlık olduğunda gece mi gündüz mü olur?” diyerek sorar. Öğrencilerin “Gece.” yanıtını pekiştirir. Öğretmen “Şimdi beni dikkatlice izleyin.” diyerek Dünya modelini döndürmeden fenerin ışığını Dünya modelinin üzerine tutar. “Bakın çocuklar, Dünya’mız kendi etrafında dönmeden böyle sabit dursaydı ve ışık hep aynı yere gelseydi, sürekli ışık alan yerde ne olurdu?” diye sorar. Öğrencilerin “Sürekli gündüz olur.” yanıtını pekiştirir. Öğretmen Dünya modeli üzerinde ışık alan aydınlık yeri göstererek “Evet burada sürekli gündüz olurdu.” der.
Daha sonra Dünya modeli üzerinde ışık almayan karanlık yeri göstererek “Sürekli ışık almayan yerde ne olurdu?” diye sorar. Öğrencilerin “Her zaman gece olurdu.” yanıtını pekiştirir. Öğretmen “Çocuklar demek ki Dünya’mızın kendi etrafında dönmesiyle gündüz ve gece oluşuyor.” diyerek, öğrencilere gece ve gündüzün nasıl oluştuğunu tekrarlatır. Dersi tamamlar.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME:
Örnek Ölçme Soruları
1. Dünya’nın hareketleri nelerdir?
2. Dünya’nın kendi etrafında dönmesi sonucunda ne olur?
Değerlendirme
Öğretmen, değerlendirme için hazırlanan soruları Ali, Veli, Zeynep’e sorar ve gelen doğru tepkileri pekiştirir. Yanlış tepki verildiğinde gerekli dönüt ve düzeltmeleri yapar. Öğretmen, ölçme sonuçlarını ve öğrencilerin ders içindeki performanslarını dikkate alarak onların başarıları hakkında sonuca ulaşır.